ข้าวโพด : ผลิตผล ผลิตภัณฑ์และการใช้ประโยชน์

ข้าวโพดเป็นพืชที่นำมาใช้ประโยชน์ได้แทบทุกส่วน

ใช้เป็นอาหารมนุษย์ ในประเทศไทย ประชาชนนิยมรับประทานฝักสดของข้าวโพดหวาน ข้าวโพดข้าวเหนียว โดยการต้มหรือเผาให้สุกเสียก่อน นอกจากนั้น ฝักอ่อนของข้าวโพดยังนิยมรับประทานกันอย่างแพร่หลายนับเป็นผักชนิดหนึ่งที่นำมาปรุงอาหาร ประชาชนในบางประเทศ อาศัยบริโภคข้าวโพดเป็นอาหารหลักในรูปต่าง ๆ กัน เช่น ในอเมริกากลางและอเมริกาใต้ ใช้แป้งบดจากเมล็ดแก่มาทำเป็นแผ่นนึ่งหรือย่างให้สุก รับประทานกับอาหารอื่นคล้ายกับการรับประทานขนมปัง ในฟิลิปปินส์นิยมตำเมล็ดข้าวโพดแก่ให้แตกเป็นชิ้นเล็กเท่า ๆ เมล็ดข้าว แล้วต้มรับประทานแทนข้าว

ใช้เป็นวัตถุดิบในอุตสาหกรรม

อุตสาหกรรมอาหาร เมล็ดและผลิตผลจากเมล็ดข้าวโพด สามารถใช้ประโยชน์โดยการนำมาแปรรูปเป็นอาหารนานาชนิด เช่น แป้งข้าวโพด น้ำมันข้าวโพด น้ำเชื่อมข้าวโพด น้ำนมข้าวโพด เหล้า เบียร์ วิสกี้ น้ำตาล แอลกอฮอล์ น้ำสลัด เนยเทียม และมายองเนส  นอกจากนั้นยังมีผลิตภัณฑ์ข้าวโพดบรรจุกระป๋องหลากหลายประเภท  เช่น เมล็ดข้าวโพดและข้าวโพดฝักอ่อนบรรจุกระป๋องส่งไปจำหน่ายยังต่างประเทศ

อุตสาหกรรมผลิตภัณฑ์อื่น ๆ  เช่น เครื่องสำอางค์ ผงสบู่ น้ำยาทำความสะอาด ยารักษาโรค กระดาษ กระดาษแก้ว ผ้าสังเคราะห์ กรด น้ำหอม และน้ำมันใส่ผม เป็นต้น

ใช้เป็นอาหารสัตว์  ข้าวโพดนับเป็นพืชที่ใช้เป็นอาหารสัตว์ได้ดีชนิดหนึ่ง การใช้ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์อาจทำได้หลายอย่าง เช่น ใช้เมล็ด กากน้ำตาล กากแป้งที่เหลือจากการสกัดน้ำมัน  ตัดต้นสดให้สัตว์กินโดยตรง ตัดต้นสดหมัก และใช้ตอ ซัง ต้นแก่หลังเก็บเกี่ยวฝักแล้ว เป็นวัตถุดิบในอุตสาหกรรมผลิตอาหารสัตว์

ใช้ประโยชน์ด้านอื่นๆ   ส่วนต่างๆของข้าวโพดที่นำมาใช้ประโยชน์ในรูปแบบอื่นๆ เช่น ใช้เป็นเชื้อเพลิงโดยการผลิตถ่านอัดแท่ง