มหัศจรรย์พันธุ์ข้าวไทย คุณค่าก้าวไกลจากวิถีไทยสู่วิถีโลก (4) ข้าวหอมนิล: ข้าวเจ้าหอมสีนิล โภชนาการสูง

August 22, 2016July 20, 2020 rdiwan 12826 Views ข้าวหอมนิล, นวัตกรรมงานวิจัยพันธุ์ข้าว, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, รศ.ดร.อภิชาติ วรรณวิจิตร

ข้าวเจ้าพันธุ์หอมนิลเป็นพันธุ์ข้าวที่ได้รับการคัดเลือกและพัฒนาสายพันธุ์จากข้าวเหนียวดำกับข้าวหอมมะลิ 105 จนได้ข้าวพันธุ์ที่มีเมล็ดข้าวกล้องเรียวยาว สีม่วงเข้มจนดำจึงเรียกข้าวสีนิล ข้าวหอมนิลหรือข้าวสีนิล เป็นข้าวสายพันธุ์ข้าวเก่าแก่สายพันธุ์หนึ่งของไทย เป็นข้าวที่มีสีดำโดยกำเนิดจากการผสมข้ามพันธุ์

ข้าวหอมนิลมีลักษณะประจำพันธ์ คือ เป็นพันธุ์ข้าวนาสวน ไม่ไวแสง สามารถปลูกได้ตลอดทั้งปี การแตกกอดี ไม่ต้านทานโรคขอบใบแห้ง และแมลง โดยทั่วไปใบและลำต้นมีสีเขียวเข้มอมม่วง เมล็ดข้าวกล้องยาวมีสีม่วงดำ เปลือกหุ้มเมล็ดข้าวมีสีม่วงเข้มจนดำ อายุการเก็บเกี่ยว 95-100 วัน ต้านทานต่อโรคไหม้ ทนทานต่อสภาพแล้ง และดินเค็ม ข้าวหอมนิลมีปริมาณสารต้านอนุมูลอิสระสูง ในเยื่อหุ้มเมล็ดที่เป็นสีม่วงเข้มประกอบไปด้วยสารแอนโทไซนานิน โปรแอนโทไซยานิน ไบโอฟลานอยด์ และวิตามินอี ซึ่งเป็นสารต้านอนุมูลอิสระ และสามารถใช้เป็นสีผสมอาหารตามธรรมชาติ ในส่วนของรำและจมูกข้าวมีวิตามินอี และวิตามินบีและกรดไขมันไม่อิ่มตัวสูง ในส่วนของรำ มีน้ำมันรำข้าว 18 เปอร์เซ็นต์ เป็นองค์ประกอบ 80 เปอร์เซ็นต์ เป็นชนิด C18:1 และC18:2 เหมือนกับน้ำมันที่ได้จากถั่วเหลืองและข้าวโพด และพบว่ามีสารโอเมก้า3 ประมาณ 1-2 เปอร์เซ็นต์ ปริมาณเส้นใยสูง และสารต่อต้านอนุมูลอิสระสูง รวมทั้งมีธาตุเหล็ก สังกะสี ทองแดง แคลเซียมและโพแทสเซียมมากกว่าข้าวหอมมะลิทั่วไป

ข้าวเจ้าหอมนิลเป็นข้าวเพื่อสุขภาพ เนื่องจากมีคุณค่าทางโภชนาการสูง สามารถนำมาแปรรูปทางอุตสาหกรรมอาหารได้ดี เช่นผลิตภัณฑ์อาหารจากแป้งข้าวหอมนิล รวมทั้งขนมขบเคี้ยวต่างๆ

เปรียบเทียบคุณค่าทางโภชนาการของข้าวเจ้าหอมนิลเทียบกับข้าวขาวดอกมะลิ 105

คุณค่าทางโภชนาการ	ข้าวเจ้าหอมนิล	ข้าวขาวดอกมะลิ 105
โปรตีน (เปอร์เซ็นต์)	12.56	6.0
คาร์โบไฮเดรต (เปอร์เซ็นต์)	70.0	80.0
ธาตุเหล็ก (มิลลิกรัมต่อ 100 กรัม)	3.26	–
สังกะสี (มิลลิกรัมต่อ 100 กรัม)	2.9	–
แคลเซียม (มิลลิกรัมต่อ 100 กรัม)	4.2	–
โพแทสเซียม (มิลลิกรัมต่อ 100 กรัม)	339.4	–
ทองแดง (มิลลิกรัมต่อ 100 กรัม)	0.1	–