ต้นแบบระบบบำบัดน้ำเสีย ณ แหล่งกำเนิด สำหรับโฮมสเตย์และรีสอร์ท
ในช่วงที่ผ่านมาภาครัฐได้นำนโยบายด้านการท่องเที่ยวเชิงนิเวศผสมผสานกับแนวคิดด้านการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนมาใช้เป็นแนวทางเพื่อการปกป้องทรัพยากรธรรมชาติในท้องถิ่น ซึ่งครอบคลุมถึงการส่งเสริมให้เกิดสถานประกอบการสีเขียวของธุรกิจที่พักประเภทโฮมสเตย์และรีสอร์ทในจังหวัดต่างๆทั่วประเทศ อย่างไรก็ตาม ในปัจจุบัน พบว่ามีเพียงส่วนน้อยเท่านั้นที่สามารถดำเนินการตามนโยบายนี้ได้ ในภาพรวมนั้นธุรกิจที่พักประเภทโฮมสเตย์และรีสอร์ทส่วนใหญ่ยังไม่มีระบบการจัดการสิ่งแวดล้อมที่เหมาะสม โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การไม่มีระบบบำบัดน้ำเสีย ทำให้น้ำเสียถูกปล่อยลงสู่แหล่งน้ำโดยไม่ได้รับการบำบัด จึงอาจเป็นปัจจัยเร่งสำคัญอย่างหนึ่งที่ส่งผลต่อสภาพความเสื่อมโทรมของคุณภาพน้ำรวมไปถึงผลต่อความอุดมสมบูรณ์ของฐานทรัพยากรธรรมชาติและความหลากหลายทางชีวภาพของสิ่งมีชีวิตที่อาศัยอยู่ในน้ำ อันจะกระทบต่อสภาพเศรษฐกิจและสังคมของแหล่งท่องเที่ยวในอนาคตได้ ดังนั้น เพื่อเป็นจุดเริ่มต้นให้เกิดกระบวนการแก้ไขปัญหาด้านจัดการน้ำเสียอย่างเหมาะสม อีกทั้งยังเป็นการสนับสนุนแนวโยบายในการพัฒนาประเทศของรัฐบาลปัจจุบันที่เรียกว่าประเทศไทย 4.0 (Thailand 4.0) ด้วย ดังนั้นการพัฒนาออกแบบระบบบำบัดน้ำเสีย ณ แหล่งกำเนิด เพื่อใช้เป็นต้นแบบสำหรับการบำบัดน้ำเสียของธุรกิจที่พักประเภทโฮมสเตย์และรีสอร์ท น่าจะเป็นการช่วยบรรเทามลภาวะทางน้ำของแหล่งท่องเที่ยวได้ส่วนหนึ่ง
รายละเอียดของต้นแบบระบบบำบัดน้ำเสีย ณ แหล่งกำเนิด สำหรับโฮมสเตย์และรีสอร์ท
- ระบบบึงประดิษฐ์แบบน้ำไหลใต้ผิวดินในแนวนอน (Subsurfce Flow (SF) Constructed Wetland) เพื่อการบำบัดน้ำเสียที่มีค่าบีโอดีไม่เกิน 100 mg/L ทำการออกแบบและสร้างด้วยวัสดุพลาสติกโพลีเอทธิลีน และพลาสติกไฟเบอร์กลาส
- ระบบผสมผสานระหว่างการเติมอากาศโดยใช้จุลินทรีย์แบบตรึงฟิล์มร่วมกับบึงประดิษฐ์แบบน้ำไหลใต้ผิวดินในแนวนอน (Integrated system of the fixed films and the SF constructed wetland) เพื่อการบำบัดน้ำเสียที่มีค่าบีโอดีสูง เช่น น้ำเสียจากครัว ซึ่งมีค่าบีโอดีไม่น้อยกว่า 150 mg/L ทำการออกแบบและก่อสร้างวัสดุที่แตกต่างกัน 2 ประเภท คือ ซีเมนต์ และพลาสติกไฟเบอร์กลาส
- ระบบบำบัดน้ำเสียสำเร็จรูปแบบเบ็ดเสร็จ (All in one system) เป็นระบบที่ทำการประยุกต์ร่วมระหว่างการเติมอากาศและบึงประดิษฐ์ เพื่อการบำบัดน้ำเสียจากห้องพัก ทำการออกแบบและสร้างเป็นระบบสำเร็จรูปที่ทำจากวัสดุพลาสติกไฟเบอร์กลาส
จากการติดตามตรวจสอบประสิทธิภาพของระบบบำบัดน้ำเสียจำนวน 3 รูปแบบที่แตกต่างกัน ในโฮมสเตย์และรีสอร์ทในจังหวัดสมุทรสงคราม จำนวน 7 แห่ง เป็นระยะเวลา 2- 7 เดือน พบว่าระบบบำบัดน้ำเสียดังกล่าวสามารถบำบัดน้ำเสียจากห้องครัว และห้องพักของรีสอร์ทที่มีค่าบีโอดี ทีเคเอ็น และของแข็งแขวนลอย อยู่ในช่วง 1-500 mg/L, 2-85 mg/L และ 9-228 mg/L ตามลำดับ ให้ได้น้ำทิ้งที่มีค่าบีโอดีน้อยกว่า 40 mg/L ทีเคเอ็นน้อยกว่า 40 mg/L และของแข็งแขวนลอยน้อยกว่า 50 mg/L ซึ่งผ่านเกณฑ์มาตรฐานน้ำทิ้งจากอาคารประเภท ค. ระบบบำบัดน้ำเสียดังกล่าวสามารถนำไปประยุกต์ใช้เพื่อการบำบัดน้ำเสียให้กับธุรกิจที่พักประเภทโฮมสเตย์และรีสอร์ทของประเทศไทยได้เป็นอย่างดี นอกจากนี้ได้ทำการตรวจวิเคราะห์ปริมาณโคลิฟอร์มแบคทีเรียในน้ำทิ้งเพื่อส่งเสริมการนำน้ำกลับมาใช้ใหม่ พบมีการปนเปื้อนเกินค่ามาตรฐานในบางครั้ง ดังนั้นจึงแนะนำให้ใช้ประโยชน์น้ำทิ้งได้เฉพาะสำหรับกิจกรรมที่ไม่ต้องสัมผัสกับร่างกายเท่านั้น
ติดต่อขอข้อมุลเพิ่มเติมได้ที่
ดร.ลักขณา เบ็ญจวรรณ์
ศูนย์ปฎิบัติการวิจัยและเรือนปลูกพืชทดลอง คณะเกษตร กำแพงแสน
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน โทร. 09-4463-5614
ขอขอบคุณข้อมูลและภาพประกอบจาก
ดร.ลักขณา เบ็ญจวรรณ์
✍ ผลิตสื่อโดย ฝ่ายเผยแพร่งานวิจัย
🌟 แนะนำ/ติชม https://forms.gle/e3MzPqrb2V9QE9Tp6