บล็อกดินเผาสำหรับปลูกต้นไม้ในแนวตั้ง

นักวิจัย ม.เกษตร พัฒนาผนังเขียวหรือสวนแนวตั้ง  เพื่อช่วยลดภาวะเกาะความร้อนในเมือง  ดูดซับคาร์บอนไดออกไซด์ หรือเพียงเพื่อทำให้เมืองสดชื่น  ศึกษาคุณสมบัติในการป้องกันความร้อน 

ผนังเขียวหรือสวนแนวตั้ง เป็นแนวทางที่เริ่มเป็นที่นิยมแพร่หลายในเมืองที่หนาแน่นในต่างประเทศมีผู้คิดค้นนวัตกรรมผนังเขียวหลายรูปแบบในเชิงพาณิชย์ สามารถปลูกต้นไม้ในระนาบผนังได้ผลดีในฝรั่งเศส ญี่ปุ่น สหรัฐอเมริกา แคนาดา สิงคโปร์  มีการนำเข้ามาใช้ในประเทศไทยด้วยราคาสูงมาก

รศ.พาสินี สุนากร จากภาควิชานวัตกรรมอาคาร คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัย เกษตรศาสตร์ และทีมนักวิจัย จึงได้ร่วมกันทำการพัฒนาผนังเขียวหรือสวนแนวตั้ง  โดยใช้วัสดุท้องถิ่นทั่วไป เช่น ดินเผา

ดินเผา มีคุณสมบัติที่ดีในการใช้เป็นกระถางต้นไม้ และสามารถใช้เป็นผนังอาคารในรูปแบบของอิฐได้  นวัตกรรมบล็อกดินเผานี้ทำขึ้นเพื่อให้สามารถปลูกต้นไม้ในแนวตั้งได้ในพื้นที่ซึ่งถูกจำกัดเช่นเดียวกับแนวคิดสวนแนวตั้งอื่น ๆ แนวทางในการประดิษฐ์แตกต่างอยู่ที่การออกแบบให้เป็นระบบเรียบง่าย ราคาถูก มีลักษณะเป็นสี่เหลี่ยมลูกบาศก์ขนาด 15 x 15 ซม. เจาะรู ขนาด 1 นิ้ว 10 ตำแหน่ง วางเรียงกันเป็นผนังให้รูตรงกัน  สามารถติดตั้งได้โดยช่างทั่วไปหรือติดตั้งได้เอง  อีกทั้งวัสดุดินเผาเป็นวัสดุที่ผลิตได้ทั่วไปในประเทศ  ตัวดินเผามีคุณสมบัติสามารถดูดซับน้ำไว้ได้ดีเพื่อให้ความชุ่มชื้นแก่ดินหรือวัสดุปลูก และมีความแข็งแรงพอที่จะก่อเป็นผนังได้  สามารถให้น้ำในแนวตั้งได้ผ่านรูที่เจาะด้านบนและล่างโดยระบบรดน้ำหรือหัวน้ำหยด 

พืชที่ปลูกปกคลุมเป็นพืชคลุมดินทั้งแบบใช้ดินหรือไม่ใช้ดิน สามารถเปลี่ยนหรือนำออกมาฟื้นฟูได้เมื่อเกิดโรคหรือแมลง ทดสอบการอยู่รอดของต้นไม้เป็นเวลา 6 เดือน แล้วทำการทดสอบคุณสมบัติในการป้องกันความร้อนของผนังบล็อกดินเผาสำหรับต้นไม้โดยเปรียบเทียบกับผนังเปล่าและฉนวนกันความร้อน

ผลการทดลองพบว่า ผนังบล็อกดินเผากว้าง 1.80 ม. สูง 2.10 ซม สามารถบรรจุพืชในแนวตั้งโดยให้น้ำทางด้านบนผ่านรูที่เจาะได้  ใช้ระบบน้ำตั้งเวลาอัตโนมัติ หัวน้ำหยด 1 หัวต่อบล็อกสูง 6 ก้อน (90 ซม.)  โดยอยู่รอดและเจริญเติบโตได้ดีในช่วงการทดลอง 6 เดือน บนพื้นที่ดาดฟ้าอาคารที่ หันสู่ทิศตะวันตก เมื่อเปรียบเทียบคุณสมบัติในการป้องกันความร้อน โดยกั้นห้องโฟมขนาด 2×2 เมตรหลังผนังต้นไม้ ผนังเปล่า และผนังติดฉนวนใยแก้ว R13 พบว่าผนังต้นไม้สามารถลดอุณหภูมิภายในห้องได้ดีที่สุด โดยในช่วงกลางวัน ห้องผนังต้นไม้มีอุณหภูมิต่ำที่สุดในทุกกรณี ( 28 – 32 องศาเซลเซียส) โดยต่ำกว่าห้องฉนวนประมาณ 1-2 องศาเซลเซียสต่ำกว่าห้องเปล่าประมาณ 2-2.5 องศาเซลเซียสตลอดเวลา 2 เดือนที่ทำการทดลอง และในช่วงกลางคืนห้องผนังต้นไม้ยังสามารถคายความร้อนได้ดีกว่าห้องผนังหุ้มฉนวน

ในด้านความชื้นสัมพัทธ์ เมื่อความชื้นสัมพัทธ์อากาศภายนอกต่ำที่สุด ในตอนกลางวัน (25-50%) พบว่าห้องผนังต้นไม้มีระดับความชื้นสัมพัทธ์สูงที่สุด ( 65-85%) โดยสูงกว่าห้องฉนวนมากที่สุด 7 % สูงกว่าห้องเปล่ามากที่สุด 12%  ในตอนกลางคืน เมื่อความชื้นสัมพัทธ์ภายนอกสูงที่สุด (100%) ห้องผนังต้นไม้มีระดับความชื้นสัมพัทธ์ 75-90%  สูงกว่าห้องฉนวน  2%ซึ่งสูงกว่าห้องเปล่ามากที่สุด 9 %  ในการนำไปใช้งานจริง ควรมีช่องเปิดระบายอากาศเข้าช่วยและอาจบุแผ่นยางกันน้ำที่ด้านในของผนังต้นไม้

ผนังบล็อกดินเผาปลูกต้นไม้มีคุณสมบัติในการลดการถ่ายเทคงามร้อนผ่านผนังทึบอย่างมีประสิทธิภาพ สูงกว่าฉนวนกันความร้อนที่นิยมใช้กันทั้งยังสามารถลดอุณหภูมิอากาศภายนอกอาคาร ดูดซับคาร์บอนไดออกไซด์ ให้ความสวยงามและให้คุณประโยชน์ต่อสภาพแวดล้อมอีกหลายประการ 

ที่มาข้อมูล : รศ.พาสินี สุนากร และทีมนักวิจัย

ภาควิชานวัตกรรมอาคาร คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์

มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

เรียบเรียง/สื่อเผยแพร่ : พรรณปพร วานิชเอี๋ยวสกุล

ฝ่ายเผยแพร่งานวิจัย สถาบันวิจัยและพัฒนาแห่ง มก.
โทร. 02 561 1474
e-mail : panpaporn.van@ku.th