รักษาโรคผิวหนังที่เกิดจากเชื้อราในสุนัขและแมว ด้วยสมุนไพรไทย
ผลงานนวัตกรรมของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ จากงานวิจัยสู่ผลิตภัณฑ์สมุนไพร รักษาโรคผิวหนังที่เกิดจากเชื้อราสำหรับสุนัข และแมว อย่างได้ผล
โรคผิวหนังในสัตว์เลี้ยง เป็นปัญหาที่เกิดขึ้นมาโดยตลอด เนื่องจากสามารถติดต่อกันทำให้โรคแพร่กระจายได้จากการสัมผัส ทำให้สัตว์มีอาการคัน เกา และเกิดผิวหนังอักเสบเป็นแผล นอกจากนั้นยังมีความเข้าใจผิดในการดูแลรักษา ทำให้แก้ปัญหาไม่ตรงจุด อาการป่วยไม่หาย เสียค่าใช้จ่ายสูง เสียดุลการค้านำยาเข้าจากต่างประเทศมาใช้รักษาที่ปลายเหตุ
คณะนักวิจัยจากคณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ นำโดย รศ.ดร.น.สพ. ณรงค์ จึงสมานญาติ ได้เริ่มทำการวิจัยการใช้สมุนไพรทางสัตวแพทย์เพื่อลดการนำเข้ายาและเวชภัณฑ์จากต่างประเทศ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2529 โดยสามารถค้นคว้าวิจัยจนพบสารสกัดจากพืชที่มีฤทธิ์ในการฆ่าเห็บโคได้อย่างมีประสิทธิภาพ หาวิธีสกัดแบบง่ายๆเพื่อเผยแพร่ให้เกษตรกรสามารถผลิตใช้ได้เอง ได้ทำการศึกษาวิธีสกัดและสารออกฤทธิ์รวมทั้งสูตรส่วนผสมต่างๆ จากพืชอย่างต่อเนื่องมากกว่า 16 ชนิด เช่น เมล็ดน้อยหน่า เมล็ดมันแกว ทองพันชั่ง ตะไคร้ มังคุด มะขาม เพื่อแก้ปัญหาโรคผิวหนังในสัตว์เลี้ยง สุนัข และแมว ใช้เวลาค้นคว้าวิจัยมากกว่า 17 ปี จนได้สารสกัดธรรมชาติจากพืชที่มีฤทธิ์ในการกำจัดพยาธิภายนอกได้อย่างมีประสิทธิภาพ และพัฒนาต่อยอดจนเป็นผลิตภัณฑ์นวัตกรรมสารสกัดธรรมชาติจากพืชในหลายรูปแบบ เช่น สเปรย์ แชมพู ครีมต่างๆ และเปิดเป็นคลินิกสมุนไพรรักษาโรคผิวหนังในสัตว์เลี้ยง โรงพยาบาลสัตว์ คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ บางเขน ให้บริการรักษาโรคผิวหนังในสัตว์เลี้ยง ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2549 โดยเน้นรักษา ป้องกันและการให้ความรู้แก่ผู้เลี้ยงสัตว์ให้แก้ปัญหาให้ถูกจุดที่ต้นเหตุ พร้อมทั้งแนะนำผลิตภัณฑ์สมุนไพรจากผลการวิจัยที่มีประสิทธิภาพแทนการใช้ยาเคมีนำเข้าจากต่างประเทศ เป็นต้น
จากผลงานวิจัยการใช้สารสกัดจากสมุนไพรทางสัตวแพทย์ รศ.ดร.น.สพ. ณรงค์ จึงสมานญาติ และทีมงานจากคลินิกสมุนไพรรักษาโรคผิวหนังในสัตว์เลี้ยง โรงพยาบาลสัตว์ คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ได้ทำการพัฒนาต่อยอดเชิงพาณิชย์เป็นผลิตภัณฑ์หลายรูปแบบ มีทั้งในรูปสเปรย์ฉีดพ่น และแชมพูอาบน้ำ ทั้งนี้การใช้ผลิตภัณฑ์อย่างได้ผลจำต้องทำความเข้าใจสาเหตุของโรคและวิธีดูแลปฏิบัติอย่างถูกต้องและต่อเนื่องด้วย
เชื้อราโรคผิวหนัง ในสุนัขและแมวที่พบบ่อย มี 2 พวก
- กลุ่มเชื้อราที่ก่อโรคซึ่งจะเจริญลึกถึงผิวหนังชั้นใน เป็นเชื้อราซึ่งเมื่อติดบนผิวหนัง จะเจริญลุกลามเป็นวงกลม ขนจะร่วงเป็นวงกลม ผิวหนังลอกและจะแดงนูนที่ขอบวงที่ขนร่วง เนื่องจากเชื้อราเหล่านี้จะเจริญขยายออกรอบทิศเป็นรัศมี เชื้อราก่อโรคที่พบบ่อย มี 3 ชนิด คือ เชื้อไมโครสปอรัม เคนิส (Microsporum canis) เชื้อไมโครสปอรัม จิบเซี่ยม (Microsporum gypseum) และเชื้อไตรโครไฟตัน เมนตาโกรไฟท์ (Trichophyton mentagophyte)
- กลุ่มเชื้อราฉวยโอกาสซึ่งเจริญบนผิวหนังชั้นนอก ลักษณะทำให้ขนร่วงเป็นหย่อมๆ ไม่เป็นวงกลม หนังลอกไม่เป็นวงกลม หนังไม่แดงหรือที่ขอบขนร่วง มีรังแคแห้งๆ บนหนังเชื้อที่พบบ่อย ได้แก่ เชื้อแอสเปอจิรัส(Aspergillus spp.) เชื้อเคอวูลาเรีย(Curvularia spp.) เชื้อฟูซาเรียม(Fusarium spp.)
การรักษาโรคผิวหนังสุนัข แมว ที่เกิดจากเชื้อราทั้งเชื้อราก่อโรคและเชื้อราฉวยโอกาส
- ตัดขนสุนัข แมว ให้ติดหนัง เพื่อให้สามารถเช็ดยาโดนเชื้อราบนผิวหนังได้ทั่วถึง และเป็นการกำจัดเชื้อราที่ติดขนทิ้งไปด้วย
- ฉีดพ่นผลิตภัณฑ์สมุนไพร มาลาส สครับ(Malas Scrub) ลงผิวหนังสัตว์โดยตรง ให้ทั่วถึงขณะตัวแห้ง (พ่นฟอกแห้ง ห้ามใช้น้ำราดตัวสัตว์ก่อนพ่น) เพื่อให้ยามีความเข้มข้นคงที่ทุกจุด ฟอกขัดถูหนัง 4 นาที แล้วล้างฟองออกด้วยน้ำเปล่า (ห้ามใช้แชมพูอื่นอาบน้ำล้างฟองออก) เช็ดตัวแห้ง ทำเช่นนี้วันเว้นวัน
- ใช้ผ้ากลอสซ้อน 3 ชั้น (ห้ามใช้สำลี เพราะสำลีมีหน้าสัมผัสน้อย และไม่มีตารางเก็บเชื้อออกจากผิวหนัง) ชุบโลชั่น เคยูตะไคร้หอม หรือ เคยู ทองพันชั่งโลชั่น เช็ดถูผิวหนังซ้ำหลายๆที ให้ทั่วตัว ผิวหนังจะแดงเข้มกว่า ตรงที่เชื้อลึกถึงหนังชั้นใน (ไม่ต้องกลัวสุนัขแสบ หรือกลัวเลือดออก เพราะแค่แดงเท่านั้น เลือดไม่ออก) ให้เน้นบริเวณที่ผิวแดง เมื่อเช็ดหลายๆวัน เชื้อราตายหมด หนังก็จะหายแดง
- ใช้ผ้ากลอส ป้ายครีมดีฟังกัสเจล (DeFungus Jel) ทาถูตรงบริเวณที่หนังแดงเข้ม และเช็ดถูบริเวณหน้าของสุนัข (ซึ่งถ้าเช็ดด้วยโลชั่น อาจจะไหลเข้าตาได้)
- ตรงผิวหนังที่หนา ด้าน ดำ ให้ทาด้วย KU (Nc) cream วันละ 1 ครั้ง
- ทำเช่นนี้ทุกวัน เช้า-เย็น ติดต่อกัน อย่างน้อย 2 สัปดาห์ขึ้นไป จนสุนัขไม่มีอาการเกาผิวหนัง และผิวหนังเรียบปกติ ไม่มีหนังแดง หรือหนังลอกเป็นคราบขาว
- พ่นมาลาส สครับ Malas Scrub ที่พื้นสุนัขนอน ล้างสปอร์ของเชื้อราที่หล่นตามพื้นนอนนั้นให้หลุดไปด้วย
- ต้องฆ่าเชื้อราและสปอร์ที่ติดอยู่ที่เสื้อที่สุนัขเคยใส่ รวมถึงผ้าเช็ดตัว ผ้าเบาะนอนของสุนัข ด้วยการแช่ไฮเตอร์กัดผ้าขาว ด้วยความเข้มข้น 1 ฝา ต่อน้ำ 1 ลิตร นาน 10 นาที ก่อนนำไปซัก
- ห้ามปล่อยสุนัขเล่นกับสุนัขอื่นเหมือนเดิม เพราะจะไปติดเชื้อรามาใหม่ได้ ก็จะเป็นซ้ำอีก
ตลอดระยะเวลาดำเนินงานอย่างมีประสิทธิภาพ คลินิกสมุนไพรรักษาโรคผิวหนังในสัตว์เลี้ยง โรงพยาบาลสัตว์ คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ จึงได้รับรางวัลบริการภาครัฐแห่งชาติ ประจำปี 2557 ประเภทนวัตกรรมการบริการที่เป็นเลิศ ระดับดีเด่น จากสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ (สำนักงาน ก.พ.ร.)
คลินิกสมุนไพรสัตว์เลี้ยง โรงพยาบาลสัตว์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ บางเขน เปิดให้บริการรักษาโรคผิวหนังในสัตว์เลี้ยง สัปดาห์ละ 4 วันคือ วันอังคาร วันพุธ วันเสาร์ และวันอาทิตย์ ตั้งแต่เวลา 09.00 – 14.30 น. สนใจข้อมูลเพิ่มเติม ติดต่อได้ทางหมายเลข 081 944 5865
ขอขอบคุณที่ท่านเข้ามาอ่านบทความวิจัยนี้ และขอความกรุณาสละเวลาตอบแบบสอบถามการให้บริการข้อมูล เพื่อการปรับปรุงต่อไปด้วย จะขอบคุณยิ่ง
คลิกที่นี่เพื่อตอบแบบสอบถาม—> https://goo.gl/forms/hcBXc1080pJmdUmF3
![]() |
ที่มาข้อมูล : นิทรรศการผลงานนวัตกรรม งานเกษตรแฟร์ ประจำปี 2560
ศาสตร์แห่งแผ่นดิน ทำกินตามคำพ่อสอน 27 ม.ค – 4 ก.พ. 2560 เจ้าของผลงาน : รศ.ดร.น.สพ. ณรงค์ จึงสมานญาติ คลินิกสมุนไพร โรงพยาบาลสัตว์ คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เรื่อง/สื่อเผยแพร่ : ฝ่ายเผยแพร่งานวิจัย สถาบันวิจัยและพัฒนาแห่ง มก. โทร. 02 561 1474 e-mail : rdiwan@ku.ac.th |
รศ.ดร.น.สพ. ณรงค์ จึงสมานญาติ |