สถาบันวิจัยและพัฒนาแห่งมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ นิทรรศการ "ภูมิปัญญาไทยสู่ไฮเทค" ครั้งที่ 2

วัตถุประสงค์ : เพื่อทำการศึกษาผลการใช้มันสำปะหลังเป็นอาหารไก่เนื้อทั้งที่มีการเสริมและไม่เสริมยาปฏิชีวนะเปรียบเทียบกับการใช้ข้าวโพด
หลักการเหตุผล : จากการศึกษาที่ผ่านมาพบว่ามันสำปะหลังสามารถใช้เป็นวัตถุดิบอาหารประเภทพลังงานทดแทนข้าวโพด
และปลายข้าวได้ในอาหารสัตว์ทุกชนิดรวมทั้งไก่เนื้อ การใช้มันสำปะหลังในอาหารสัตว์ยังให้ผลดีคือ สัตว์มีสุขภาพดีขึ้น การเจ็บป่วยน้อยลง
และเกษตรกรผู้ใช้มันสำปะหลังเป็นอาหารสัตว์บางรายได้ทดลองไม่ใช้ยาปฏิชีวนะในสูตรอาหารมันสำปะหลัง และพบว่าสัตว์เลี้ยงยังให้
สมรรถภาพการผลิตตามปกติ ดังนั้นการศึกษาครั้งนี้จึงมุ่งทดสอบผลการใช้มันสำปะหลังเป็นอาหารไก่เนื้อทั้งเสริมและไม่เสริมยาปฏิชีวนะ
เปรียบเทียบกับการใช้ข้าวโพด เพื่อพิสูจน์ผลดีของการใช้มันสำปะหลังต่อสุขภาพไก่

วิธีการ :
           ใช้ไก่ลูกผสมพันธ์ฮาเบอร์เอเคอร์ที่ผ่านระยะกกแล้วมีอายุ 10 วัน จำนวน 1,200 ตัว โดยแบ่งไก่ดังกล่าว
ออกเป็น 24 กลุ่ม ๆ ละ 50 ตัว
สุ่มไก่แต่ละกลุ่มให้กินอาหารทดลองสูตรต่าง ๆ ดังนี้ คือ
          สูตรที่ 1 (T1) : อาหารสูตรข้าวโพดเสริมยาปฏิชีวนะ
          สูตรที่ 2 (T2) : อาหารสูตรข้าวโพดไม่เสริมยาปฏิชีวนะ
          สูตรที่ 3 (T3) : อาหารสูตรมันสำปะหลังเสริมยาปฏิชีวนะ
          สูตรที่ 4 (T4) : อาหารสูตรมันสำปะหลังไม่เสริมยาปฏิชีวนะ

ยาปฏิชีวนะที่ใช้คือ ฟลาโรมัยซิน อัตราการใช้ 50 กรัมต่อตันอาหาร อาหารทุกสูตรคำนวณให้มีคุณค่าทางอาหารตามคำแนะนำโดย NRC (1988)
อาหารสูตรข้าวโพด (อาหารสูตรที่ 1 และ 2) มีระดับใช้ข้าวโพดในอาหารไก่ระยะ 10 วัน - 3 สัปดาห์, 4 - 6 สัปดาห์ และ 7 สัปดาห์ เท่ากับ 48.88, 60.53 และ
67.72 เปอร์เซ็นต์ ตามลำดับ ในขณะที่อาหารสูตรมันสำปะหลัง (อาหารสูตรที่ 3 และ 4) มีระดับการใช้มันสำปะหลังในสูตรอาหารไก่ระยะดังกล่าว เท่ากับ
40.46, 50.59 และ 54.37 เปอร์เซ็นต์ ตามลำดับ อาหารทดลองทุกสูตรจะทำการอัดเม็ด และให้ไก่กินอย่างเต็มที่

ทำการชั่งน้ำหนักลูกไก่ทั้งกลุ่มเมื่อเริ่มต้นและสิ้นสุดการทดลอง บันทึกปริมาณอาหารที่ไก่กินแต่ละ
ระยะ บันทึกจำนวนไก่เจ็บป่วยและตายในแต่ละกลุ่ม และเมื่อสิ้นสุดการทดลองทำการสุ่มไก่เนื้อกลุ่มละ
10 ตัว เพื่อทำการฆ่าและศึกษาลักษณะซาก

ผลการทดลอง : ผลการทดลองการใช้มันสำปะหลังเปรียบเทียบกับข้าวโพดทั้งเสริมและไม่เสริมยาปฏิชีวนะเป็นอาหาร
ไก่เนื้อ ได้แสดงไว้ในตารางที่ 1 และ 2 ซึ่งผลการศึกษาพบว่า

ตารางที่ 1 ผลการศึกษาการใช้มันสำปะหลังเปรียบเทียบกับการใช้ข้าวโพดเป็นอาหารไก่เนื้อทั้งเสริมและไม่เสริมยาปฏิชีวนะในสูตรอาหาร

	สูตรที่ 1 (T1)	สูตรที่ 2 (T2)	สูตรที่ 3 (T3)	สูตรที่ 4 (T4)
จำนวนไก่เริ่มทดลอง (ตัว)	198	198	198	198
จำนวนไก่ตาย (ตัว)	16	20	8	11
จำนวนไก่สิ้นสุดการทดลอง (ตัว)	182	178	190	187
น้ำหนักเริ่มทดลองรวม (กก.)	98.1	98.3	92.9	98.1
น้ำหนักเริ่มทดลองเฉลี่ย / ตัว (กก.)	0.495	0.496	0.496	0.495
น้ำหนักสิ้นสุดการทดลองรวม (กก.)	400.4	395.99	409.59	409.96
น้ำหนักสิ้นสุดการทดลองเฉลี่ย / ตัว (กก.)	2.20	2.22	2.10	2.19
น้ำหนักเพิ่มขึ้น	302.3	297.69	316.69	311.86
จำนวนวันที่ใช้ (วัน)	28	28	28	28
ปริมาณอาหารที่ใช้ (วัน)	563.53	573.01	612.62	624.19
อัตราการเจริญเติบโตเฉลี่ย/ตัว/วัน (กรัม)	59.32	59.73	59.53	59.56
ประสิทธิภาพการใช้อาหาร	1.86^ข	1.92^กข	1.93^กข	2.00^ก
อัตราการตาย (%)	8.79^กข	11.24^ก	4.21^กข	5.88^กข

ก-ข ค่าเฉลี่ยที่อยู่ในแถวนอนเดียวกันมีอักษรต่างกันแสดงถึงความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05)

หมายเหตุ
     สูตรที่ 1 (T1) : อาหารสูตรข้าวโพดเสริมยาปฏิชีวนะ
     สูตรที่ 2 (T2) : อาหารสูตรข้าวโพดไม่เสริมยาปฏิชีวนะ
     สูตรที่ 3 (T3) : อาหารสูตรมันสำปะหลังเสริมยาปฏิชีวนะ
     สูตรที่ 4 (T4) : อาหารสูตรมันสำปะหลังไม่เสริมยาปฏิชีวนะ

ตารางที่ 2 ผลการใช้อาหารสูตรมันสำปะหลังและสูตรข้าวโพดทั้งเสริมและไม่เสริมยาปฏิชีวนะต่อคุณลักษณะซากของไก่เนื้อ

% ลักษณะคุณภาพซาก	สูตรที่ 1 T1	สูตรที่ 2 T2	สูตรที่ 3 T3	สูตรที่ 4 T4
น้ำหนักมีชีวิต (กก.)	2.33	2.3	2.13	2.125
% ซาก	81.42	82.16	81.03	80.06
% เนื้อหน้าอก	19.59^ก	18.24^ข	19.6^ก	18.27^ข
% เนื้อสะโพก	13.85	13.55	14.14	14.01
% น่อง	11.58	11.6	11.92	12.04

1. อาหารสูตรมันสำปะหลังทั้งเสริมและไม่เสริมยาปฏิชีวนะให้สมรรถภาพการผลิตของ
ไก่เนื้อได้น้ำหนักสุดท้ายและประสิทธิภาพการใช้อาหาร (FCR) ไม่แตกต่างจากอาหาร
สูตรข้าวโพดทั้งเสริมและไม่เสริมยาปฏิชีวนะ
2. ไก่ที่กินอาหารสูตรมันสำปะหลังทั้งเสริมและไม่เสริมยาปฏิชีวนะมีเปอร์เซ็นต์การ
ตายน้อยกว่าไก่ที่กินอาหารสูตรข้าวโพดทั้งเสริมและไม่เสริมยาปฏิชีวนะประมาณครึ่ง
หนึ่ง แต่ไก่กลุ่มกินอาหารสูตรข้าวโพดที่ไม่เสริมยาปฏิชีวนะมีอัตราการตายของไก่สูง
มากเกินกว่ามาตรฐานทำให้ต้นทุนการผลิตสูง ในขณะที่ไก่ที่กินอาหารสูตรมันสำปะหลัง
และไม่เสริมยาปฏิชีวนะยังมีอัตราการตายอยู่ในเกณฑ์ปกติ (5 - 6 เปอร์เซ็นต์) ซึ่งช่วย
ควบคุมให้ต้นทุนการผลิตไก่เป็นไปตามปกติ
3. ไก่ที่กินอาหารสูตรมันสำปะหลังทั้งเสริมและไม่เสริมยาปฏิชีวนะมีลักษณะซากไม่
แตกต่างจากไก่ที่กินอาหารสูตรข้าวโพดทั้งเสริมและไม่เสริมยาปฏิชีวนะ
4. การใช้มันสำปะหลังในสูตรอาหารไก่เนื้อช่วยทำให้การเลี้ยงไก่เนื้อไม่มีความจำ
เป็นต้องเสริมยาปฏิชีวนะในสูตรอาหาร โดยที่ไก่เนื้อยังให้สมรรถภาพการผลิต
คุณภาพซากดีและมีอัตราการตายต่ำตามเกณฑ์มาตรฐานทุกประการ

การประยุกต์ผล :
ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่ามันสำปะหลังเหมาะกับการเลี้ยง
ไก่เนื้อเพื่อการส่งออกที่มีข้อบังคับต้องไม่ใช้ยาปฏิชีวนะใน
การเลี้ยง ไก่ที่เลี้ยงด้วยสูตรอาหารมันสำปะหลังและไม่มีการ
ใช้ยาปฏิชีวนะยังมีอัตราการเติบโต คุณภาพซาก และอัตรา
การตายเป็นปกติทุกประการ