มะละกอพันธุ์ปากช่อง 1
Papaya cv. Pakchong #1
................................................................................................................................................
ฉลองชัย แบบประเสริฐ องอาจ หาญชาญเลิศ
พินิจ กรินท์ธัญญกิจ และ รักเกียรติ ชอบเกื้อ
สถานีวิจัยปากช่อง สถาบันอินทรีจันทรสถิตย์ฯ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
อ.ปากช่อง จ.นครราชสีมา

        มะละกอเป็นไม้ผลที่คนไทยนิยมบริโภคทั้งผลดิบและผลสุก มะละกอใช้ประโยชน์ทางด้านอุตสาหกรรมได้หลายอย่าง เช่น เนื้อมะละกอดิบสามารถนำไปทำมะละกอแช่อิ่ม ดองเค็ม ผลมะละกอสุกใช้แปรรูปเป็นน้ำผลไม้ ซอส ผลไม้กระป๋อง แยม ลูกกวาดและมะละกอผง เปลือกมะละกอใช้เป็นอาหารสัตว์ สีผสมอาหาร ยางมะละกอใช้ในอุตสาหกรรมผลิตเบียร์ ผลิตน้ำปลา อาหารกระป๋อง อุตสาหกรรมเคมีและเครื่องสำอางเป็นต้น
        คนไทยและคนต่างชาตินิยมรับประทานมะละกอสุก แต่มีความชอบแตกต่างกัน ในต่างประเทศนิยมบริโภค มะละกอพันธุ์ที่มีผลขนาดเล็ก น้ำหนักผลไม่เกิน 600 กรัม ในขณะที่มะละกอพันธุ์ที่ประเทศไทยปลูกส่วนใหญ่มีผลขนาดใหญ่ จึงไม่เป็นที่นิยมของตลาดต่างประเทศ ทำให้มะละกอของไทยยังมีปริมาณการผลิตเพื่อการส่งออกโดยตรงมีน้อย

          การคัดเลือกพันธุ์
        สถานีวิจัยปากช่อง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ได้เล็งเห็นความสำคัญในการผลิตให้ตรงกับความต้องการของตลาดต่างประเทศ จึงพัฒนาพันธุ์มะละกอมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2519 เริ่มต้นจากการนำมะละกอสายพันธุ์ซันไลท์ จากประเทศไต้หวัน มาปลูกและคัดเลือกต้นที่มีลักษณะที่ต้องการ ทำการผสมตัวเองและปลูกคัดเลือกอยู่ 5 ชั่วอายุ จนได้สายพันธุ์ที่ไม่กระจายตัว แล้วปลูกขยายเมล็ดโดยวิธีผสมเปิดในหมู่เดียวกันอีก 2 ครั้ง ได้สายพันธุ์ค่อนข้างบริสุทธิ์และมีลักษณะตามที่ต้องการ เป็นพันธุ์ที่เหมาะสมสำหรับส่งเสริมให้ปลูกเป็นการค้า ให้ชื่อว่า มะละกอพันธุ์ปากช่อง 1
        ลักษณะประจำพันธุ์
        มะละกอพันธุ์ปากช่อง 1 มีลำต้นสีเขียวปนม่วงเล็กน้อย ใบมี 7 แฉกใหญ่ กว้าง 50-60 เซนติเมตร ยาว 45-50 เซนติเมตร ก้านใบสีเขียวปนม่วงยาว 70-75 เซนติเมตร อายุ 8 เดือน ก็เริ่มเก็บผลได้ มีน้ำหนักผล 350 กรัม เนื้อสีส้มหนา 1.8 เซนติเมตร เมื่อสุกเนื้อไม่เละมีรสหวาน กลิ่นหอม เปอร์เซ็นต์ความหวาน 12-14 องศาบริกส์ ในระยะเวลา 18 เดือน จะให้ผลผลิตต้นละ 30-40 กิโลกรัม ค่อนข้างทนต่อโรคใบด่าง เกษตรกรสามารถเก็บเมล็ดพันธุ์ได้เอง

การเก็บเมล็ดพันธุ์ต่อไปให้เลือกต้นสมบูรณ์เพศที่ดกรสชาดดี ผสมตัวเองเก็บเมล็ดพันธุ์ไว้ปลูกต่อ

ดอกของต้นสมบูรณ์เพศ
คลุมด้วยถุงกระดาษ 7 วัน
เก็บเกี่ยวเมื่อผลแก่

ผ่าผลเอาเมล็ดใส่ภาชนะทิ้งไว้ 48 ชั่วโมงขยี้เยื่อหุ้มเมล็ด
ล้างทำความสะอาด
จนสะอาดดีแล้ว ผึ่งในร่มให้แห้ง

นำเมล็ดคลุกยากันราคาร์เบนดาซิม 50 %
อัตราเมล็ด 1 ก.ก. ยากันรา 2 ช้อนแกง

        มะละกอพันธุ์ปากช่อง 1 (12-12) พ.ศ.2531 สถานีวิจัยปากช่องได้คัดเลือกสายพันธุ์มะละกอปากช่อง 1 ขึ้นมาใหม่ซึ่งมีขนาดผล 300-500 กรัม เนื้อหนาสีแดง ความหวาน 14 บริกส์ ผลผลิตสูงเช่นเดียวกับปากช่อง 1 เดิม โดยให้ผลผลิตในระยะ 18 เดือน ประมาณ 40-45 กิโลกรัมต่อต้น
        ปัจจุบันเกษตรกรในโครงการหลวงที่มีพื้นที่สูงจากระดับน้ำทะเลไม่เกิน 800 เมตร ปลูกมะละกอพันธุ์ปากช่อง 1 ส่งจำหน่าย เช่นศูนย์พัฒนาโครงการหลวงห้วยเสี้ยว ทุ่งเริง หนองเขียว เป็นต้น