![]() |
ปลวกเพาะเลี้ยงเห็ดโคน
Termitomyces Mushroom ................................................................................................................................................ ณิศ กีร์ติบุตร อวบ สารถ้อย สุนิศา สงวนทรัพย์ ยรรยง เฉลิมแสน วิทวัส ฑีฆธนานนท์ และ สุปราณี มุ่งเจริญวัฒนกุล ภาควิชากีฎวิทยา คณะเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ |
ในอดีตนักวิจัยหลายท่านพยายามศึกษาการเพาะเลี้ยง |
กับดักคือสาบเสือ ต้นแดง
พันชาติและต้นเพ็ก การเพาะเห็ด ปลวกควรทำโดยอาศัยหลักลดประชากรปลวก แล้วปรับปัจจัย ทางกายภาพให้คล้ายคลึงกับสภาพอากาศในช่วงเดือนกันยายน ถึงพฤศจิกายน การพัฒนาดอกเห็ดปลวกก็จะเกิดขึ้นได้ อย่าง ไรก็ตาม สุมาลี พิชญางกูร (2533) ได้ทดลองผสมเห็ดข้ามสกุล ระหว่างสายพันธุ์เห็ดโคนกับเห็ดฟาง โดยวิธีหลอมรวมโปรโต- พลาส โดยหวังว่าจะได้เห็ดลูกผสมที่มีคุณลักษณะที่ดีกว่าสาย พันธุ์เดิม ปัจจุบันชาวบ้านในเขตอำเภอท่าม่วง จ. กาญจนบุรี ได้ทดลองเพาะเห็ดโคนโดยการเลียนแบบธรรมชาติ ผลคือ ได้เห็ดโคนในฤดูแรก แต่ฤดูต่อมาเห็ดโคนจะออกน้อยหรือ แทบไม่มีเลย (สุทธิพรรณ ตรีรัตน์และคณะ 2540) ในปี 2543 สุนิศา สงวนทรัพย์และคณะได้ศึกษาปลวกเพาะเลี้ยงเห็ดโคน ในป่าเบญจพรรณทางภาคตะวันตก โดยเฉพาะอย่างยิ่ง จ. กาญจนบุรี พบว่าเห็ดโคน 2 ชนิด คือ Termitomyces fuliginosus และ T. striatus (ภาพที่ 1 และ2) มีความสัมพันธ์ เกี่ยวข้องกับปลวก Hypotermes makhamensis (ภาพที่ 3) |
จากการศึกษาสังคมปลวกในสภาพนิเวศป่าเขตร้อนโดยยรรยง
เฉลิมแสนและคณะ ในปี 2542 และปลวกในสวนไม้ผลใน จ. จันทบุรีโดยวิทวัส ฑีฆธนานนท์ ในปี 2543 พบปลวกเพาะเลี้ยงเห็ดโคน 4 ชนิดในป่าดิบฝนเขตอุทยานแห่งชาติเขาคิฌชกูฏ และเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเขาสอยดาวคือ Hypotermes makhamensis, Macrotermes gilvus, Microtermes obsei, Odontotermes formosanus และ O. faea (ภาพที่ 3, 4, 5, 6 และ 7) ส่วนในสวนไม้ผล กิ่ง อ. เขาคิฌชกูฏพบปลวก 4 ชนิด เช่นเดียวกัน ได้แก่ Macrotermes carbonarius, Microterms pakhistanicus (ภาพที่ 8 และ 9), M. obesi และ Odontotermes formosanus |
การศึกษาวิจัยปลวกเพาะเลี้ยงเห็ดโคนล่าสุดในขณะนี้คือ การวิจัยศักยภาพการเลี้ยงปลวกปลูกเห็ดโคนในระบบ นิเวศของหญ้าแฝกโดยณิศ กีร์ติบุตรและคณะในปี 2544 โดยใช้หญ้าแฝก 2 สายพันธุ์ปลูกล้อมรอบจอมปลวก โดยปลูก สายพันธุ์สุราษฎ์ธานีไว้ด้านในและสายพันธุ์ราชบุรีอยู่ด้านนอก ทั้งนี้เพื่อให้หญ้าแฝกสายพันธุ์สุราษฎร์ธานีเป็นอาหารของ ปลวก ส่วนหญ้าแฝกสายพันธุ์ราชบุรี(โดยเฉพาะระบบราก) เป็นตัวกั้นไม่ให้ปลวกออกมาจากบริเวณที่ปลูกแฝกล้อมรอบ เมื่อถึงฤดูกาลออกดอกของเห็ดโคน จักได้เกิดอยู่ภายในแปลงที่ปลูกหญ้าแฝกล้อมเอาไว้ ส่วนผลการทดลองยังอยู่ในระหว่าง การศึกษา |