มะนาวเป็นไม้ผลที่มีความสำคัญในชีวิตประจำวันของคนไทยเป็น
อย่างมาก เป็นส่วนประกอบในการปรุงอาหาร ถึงแม้มะนาวจะเป็นไม้ผล
ที่ให้ผลผลิตตลอดทั้งปีก็ตาม แต่ก็ให้ผลดกเฉพาะในฤดูฝน คือประมาณ
เดือนพฤษภาคมถึงเดือนกันยายน ทำให้ราคาของมะนาวในช่วงนี้ต่ำมาก
แต่ภายหลังจากเดือนตุลาคม ผลิตผลเริ่มน้อยลง บางครั้งก่อให้เกิดความ
ขาดแคลนโดยเฉพาะในช่วงเดือนมีนาคมถึงเดือนเมษายน ซึ่งส่งผลให้
ราคาของมะนาวสูงขึ้นเป็นลำดับ ดังนั้นการนำน้ำมะนาวมาทำการแปรรูป
จึง เป็นแนวทางหนึ่งที่จะช่วยแก้ปัญหามะนาวราคาตกต่ำได้เป็นอย่างดี
และทำให้ได้ผลิตภัณฑ์ใหม่ๆ ออกสู่ท้องตลาดอีกทางหนึ่งด้วย การทำน้ำ
มะนาวทำให้อยู่ในรูปผงแห้งโดยวิธีการทำแห้งแบบพ่นฝอย (Spray drier)
เมื่อเวลาใช้ก็นำมาละลายน้ำตามสัดส่วนที่กำหนด จะช่วยให้มีน้ำมะนาว
ใช้ในราคาถูกตลอดปี จากแนวคิดดังกล่าวจึงเป็นแนวทางหนึ่งในการผลิต
น้ำมะนาวในรูปผงแห้งในระดับอุตสาหกรรมต่อไป
   
วัตถุประสงค์
           เพื่อแปรรูปมะนาวเพื่อพัฒนากรรมวิธีการผลิตมะนาวผง
ให้มีประสิทธิภาพและอยู่ในสภาพที่เก็บรักษาได้นานและเป็นที่
ยอมรับของผู้บริโภค และสามารถถ่ายทอดการผลิตมะนาวผงใน
ระดับอุตสาหกรรม
ผลการทดลอง
        เนื่องจากมะนาวสดมีราคาตกต่ำในช่วงฤดูฝน ทำให้เกษตรกร
ผู้ผลิตได้รับความเดือดร้อนมาก จึงได้ทำการแปรรูปน้ำมะนาวให้เป็น
มะนาวผง เพื่อให้เก็บรักษาไว้ได้นานโดยยังมีคุณภาพดี ในการทด
ลองได้ใช้ น้ำมะนาว ผสมกับ glucose syrup DE26 ในอัตราส่วน 1
00 :30 เพื่อเพิ่มเปอร์เซ็นต์ของแข็งเพราะในน้ำมะนาวมีเปอร์เซ็นต์
ของแข็ง (soluble solid) อยู่น้อย และมีการเติมน้ำมันหอมระเหยซึ่ง
ได้จากการกลั่นผิวมะนาวลงไป 0.3% หลังทำแห้ง เพื่อรักษากลิ่น
มะนาวไว้ และเติมสาร anticaking (โซเดียม แมกนีเซียม อะลูมิโน
ซิลิเคท) 0.8% เพื่อป้องกันไม่ให้มะนาวผงเกาะติดกันเป็นก้อน

            ในการทดลองทำแห้งโดยการทำแห้งแบบพ่นฝอย (Spray dry) ในการผลิตระดับโรงงานได้ทำการต้มผลมะนาวที่
อุณหภูมิ 100 องศาเซลเซียส นาน 1 นาที ก่อนคั้นน้ำมะนาว พบว่าช่วยลดความขมจากสารให้รสขมที่เปลือกหรือผิวมะนาว
ลงได้ การทำแห้งใช้อุณหภูมิขาเข้าที่ 150-155 องศาเซลเซียส และอุณหภูมิขาออกที่ 90-95 องศาเซลเซียส พบว่ามะนาว
ผงที่ได้มีคุณภาพดี และผลผลิตในการทำแห้งมะนาวผงคิดเป็น 22 เปอร์เซ็นต์ ซึ่งมีกำลังการผลิตต่อ 1 ชั่วโมงสามารถ
ผลิตมะนาวผงได้ 1.65 กิโลกรัม ผลิตภัณฑ์มะนาวผงที่ได้ทำการบรรจุในถุงอะลูมิเนียมภายใต้ระบบสูญญากาศ ซึ่งจะทำ
ให้เก็บได้ 6 เดือนถึง 1 ปีอุณหภูมิห้อง โดยยังคงมีคุณภาพดี
ตารางที่ 1 แสดงค่าการวิเคราะห์ทางเคมีของน้ำมะนาวผงผสมกับกลูโคส ไซรัป อัตราส่วน 100 :30

ประศาสตร์ ฟูตระกูล
ภาควิชาเทคโนโลยีชีวภาพ คณะอุตสาหกรรมเกษตร
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์