มันสำปะหลังมีอายุเจริญเติบโตเต็มที่สามารถเก็บเกี่ยวได้ประมาณ 10 เดือนขึ้นไป ฤดูการเก็บเกี่ยวมันสำปะหลังเริ่มตั้งแต่ปลายเดือนพฤศจิกายนเป็นต้นไป การเก็บเกี่ยวมันสำปะหลังเป็นงานที่หนัก การเก็บเกี่ยวมันสำปะหลังในปัจจุบันนี้ ต้องใช้แรงงานคนเป็นจำนวน 10 – 20 คน ซึ่งมีขั้นตอนการเก็บเกี่ยวเริ่มตั้งแต่การใช้เครื่องขุดมันสำปะหลังขึ้นมา , การยกกอมันสำปะหลังให้พ้นจากแนวการเคลื่อนที่ของรถแทรกเตอร์ที่จะขุดแนวใหม่ , การตัดหัวมันสำปะหลังออกจากเหง้า , และการลำเลียงหัวมันสำปะหลังลงรถบรรทุก โดยรวมทุกขั้นตอนแล้วจะมีความสามารถในการเก็บเกี่ยวประมาณ 2 ไร่ / วัน ซึ่งทำให้การเก็บเกี่ยวล่าช้า และทำให้ต้นทุนการผลิตสูง ดังนั้นการพัฒนาเครื่องเก็บเกี่ยวมันสำปะหลังแบบถอนหัวมันขึ้น จะเป็นวิธีการนำหัวมันสำปะหลังขึ้นมาจากพื้นดินโดยวิธีการถอนต้นขึ้นมา การจัดการกับหัวมันสำปะหลังจะง่าย,รวดเร็วและมีคุณภาพมากกว่าการใช้วิธีการขุด นอกจากนี้วิธีการเก็บเกี่ยวมันสำปะหลังแบบถอนต้นขึ้นมาจะทำให้ร่องปลูกมันสำปะหลังยังคงสภาพเป็นร่องปลูกมันสำปะหลังอยู่สามารถปลูกมันสำปะหลังใหม่ได้ทันทีโดยไม่จำเป็นต้องเตรียมดินใหม่ซึ่งจะทำให้เกษตรกรสามารถลดต้นทุนการผลิตลงได้มาก เครื่องเก็บเกี่ยวมันสำปะหลังต้นแบบแบบถอนหัวมันขึ้นมีหลักการทำงานและส่วนประกอบต่างๆ ดังนี้ โดยที่ด้านหน้าของรถแทรกเตอร์จะติดชุดตัดต้นมันสำปะหลังซึ่งในขณะเก็บเกี่ยวจะตัดต้นมันสำปะหลังในขณะเก็บเกี่ยวหัวมันสำปะหลังได้พร้อมกัน การต่อติดเครื่องเก็บเกี่ยวมันสำปะหลังเข้ากับรถแทรกเตอร์ใช้ แบบจุดยึด 3 จุด ( Three point hitch ) โซ่ลำเลียงจำนวน 1 คู่ ที่ติดครีบเหล็กสำหรับดึงต้นมันสำปะหลังขึ้น ยาว 2.50 เมตร วางเอียงทำมุม 45 องศากับแนวระดับ โดยโซ่ลำเลียงจะมีความเร็ว 0.58 เมตร / วินาที , หัวแซะดินทำให้ดินแตกออกจากหัวมันสำปะหลังมีหน้ากว้าง 80 ซม. สามารถทำการแซะดินได้ลึก 40 – 50 ซม. เมื่อต้นมันสำปะหลังถูกดึงขึ้นมาได้จะถูกลำเลียงโดยโซ่ลำเลียงแล้วต้นมันสำปะหลังจะถูกปล่อยออกไปให้ไปวางไว้ข้างๆให้พ้นแนวการเคลื่อนที่ของรถแทรกเตอร์ในเที่ยวต่อไป หรือมีชุดลำเลียงลำเลียงกอมันสำปะหลังขึ้นใส่รถบรรทุกที่วิ่งขนาบข้างได้เลย เครื่องเก็บเกี่ยวมันสำปะหลังต้นแบบมีอัตราการเก็บเกี่ยวได้เฉลี่ย 0.5 ไร่/ชม. ณ.ที่ความเร็วในการทำงานเฉลี่ย 0.17 เมตร / วินาที ได้ประเมินราคาไว้ที่ 100,000 บาท มีค่าใช้จ่ายทั้งหมดในการทำงานเก็บเกี่ยวมันสำปะหลัง 400 บาท / ไร่
รูปที่ 3 ขณะทดสอบเก็บเกี่ยวหัวมันสำปะหลังในแปลงทดสอบ
คณะผู้วิจัย รศ.วิชา หมั่นทำการ ภาควิชาวิศวกรรมเกษตร คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน ร่วมกับ ศูนย์เครื่องจักรกลการเกษตรแห่งชาติ สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน โทร. 034351896 ,081935371