หม้อข้าวหม้อแกงลิง (Nepenthes) คือ ไม้กินแมลงชนิดหนึ่งที่มีใบพัฒนามาเป็นกับดักเพื่อใช้ในการดักจับแมลง ซึ่งหม้อข้าวหม้อแกงลิงส่วนใหญ่มักจะมีการกระจายตัวในโซนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ นอกจากนั้นยังมีการกระจายตัวไปถึงทางตะวันออกของอินเดีย ศรีลังกา มาดากัสการ์ หมู่เกาะ Seychelles ทางตอนใต้ของจีน และทางตอนเหนือของออสเตรเลีย ซึ่งปัจจุบันมีการรวบรวมสายพันธ์แท้ทั่วโลกได้มากถึง 100 กว่าชนิด

หม้อข้าวหม้อแกงลิงสามารถแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ ๆ ตามระดับความสูงของน้ำทะเล ดังนี้
ี้กลุ่มที่หนึ่ง  กลุ่ม  Lowland
          เป็นสายพันธุ์ที่สามารถพบได้ที่ระดับน้ำทะเลตั้งแต่ 0 – 1000 เมตร ซึ่งไม้ในกลุ่มนี้สามารถเลี้ยงได้ในสภาพอากาศแบบบ้านเรา กลุ่มนี้มีประมาณ 40 กว่าสายพันธุ์ เช่น N.albomarginata, N.ampullaria, N.gracilis, N.northiana, N.mirabilis, N.truncata เป็นต้น ไม้กลุ่มนี้พบได้ในป่าพรุและพื้นที่สภาพดินขาดธาตุอาหาร หรือป่าเสื่อมโทรม
กลุ่มที่สอง  กลุ่ม  Highland
           เป็นสายพันธุ์ที่สามารถพบได้ที่ระดับน้ำทะเลตั้งแต่ 1000 เมตรขึ้นไป ซึ่งไม้กลุ่มนี้มีความต้องการความชื้นค่อนข้างสูง และสภาพอากาศต้องค่อนข้างเย็นยากต่อการเลี้ยงในสภาพอากาศแบบบ้านเรา แต่บางชนิดอาจสามารถปรับตัวจนเติบโตได้แต่ขนาดของหม้ออาจจะไม่ใหญ่เหมือนกับการเลี้ยงในสภาพ Highland กลุ่มนี้มีมากกว่า 60 ชนิด เช่น N.aristolochioides, N.burbidgeae, N.glabrata, N.glandulifera, N.rajah, N.sibuyanensis, N.spectabilis, N.villosa เป็นต้น

เทคนิคการเลี้ยงหม้อข้าวหม้อแกงลิง
          ในการเลี้ยงหม้อข้าวหม้อแกงลิงให้ออกหม้อและเติบโตนั้น มีปัจจัยที่เกี่ยวข้อง ดังนี้
ี้ปริมาณแสง     หม้อข้าวหม้อแกงลิงเป็นไม้ที่ชอบแสงระหว่าง 50-80 % และควรได้แสงแดดไม่น้อยกว่า 5 ชม. ต่อวัน ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับสายพันธุ์ของต้นหม้อข้าวหม้อแกงลิงด้วย
ความชื้น         ในการเลี้ยงหม้อข้าวหม้อแกงลิงให้ออกหม้อนั้น ความชื้นสัมพัทธ์ในอากาศควรมากกว่า 50 % แต่ต้องไม่แฉะ การเพิ่มความชื้นสามารถทำได้โดย การปลูกต้นไม้พวกเฟิร์น บีโกเนีย เพื่อเพิ่มความชื้น หรือการวงต้นไม้ไว้ใกล้ ๆ กันก็ช่วยเพิ่มความชื้นได้ดี
การให้น้ำ        เป็นเรื่องสำคัญสำหรับหม้อข้าวหม้อแกงลิงที่จะต้องให้ดินเปียกชื้นอยู่เสมอ ถ้าดินแห้งแม้แต่วันเดียวระบบรากอาจจะเสียไป เนื่องจากหม้อข้าวหม้อแกงลิงเป็นพืชที่ชอบน้ำมาก

เครื่องปลูกสำหรับต้นหม้อข้าวหม้อแกงลิงนั้นมีหลายสูตร ดังนี้
สูตรที่  1          ขุยมะพร้าว : กาบมะพร้าวสับ : ดินใบก้ามปู           อัตราส่วน  1 : 1 : 1
สูตรที่  2          ขุยมะพร้าว :ทรายหยาบ                                    อัตราส่วน  2 : 1
สูตรที่  3          สำหรับไม้ Highland สแฟคนั่นมอส : เพอร์ไลท์     อัตราส่วน  1 : 1
ควรเน้นให้เครื่องปลูกโปร่ง แต่สามารถเก็บความชื้นได้ดี และยาวนาน

การปลูกหม้อข้าวหม้อแกงลิงที่ส่งมาแบบล้างราก
          การส่งแบบล้างราก ต้นไม้สามารถอยู่ในสภาพนั้นได้ประมาณ 3 – 5 วัน เมื่อได้รับต้นไม้ควรทำตามขั้นตอน ดังนี้

• เตรียมเครื่องปลูกและกระถางให้เหมาะสมกับขนาดต้น ควรเลือกให้ใหญ่กว่าต้นพอสมควรเพราะจะต้องเปลี่ยนเครื่องปลูกทุก ๆ 1 – 2 ปี
• นำต้นไม้ลงปลูกหากต้นไม้มีขนาดใหญ่หรือยาวมาก ควรหาไม้มาปักเป็นหลักแล้วใช้เชือกผูกยึดไว้
• เมื่อปลูกเสร็จแล้วควรรดน้ำให้ชุ่มและนำต้นไม้ย้ายไปพักในที่ร่มรำไรประมาณ 3 – 5 วัน หลังจากนั้นจึงค่อย ๆ เพิ่มปริมาณแสง ต้นไม้ที่ขนาดใหญ่จะสามารถทนแดดได้ดี

หมายเหตุ :
           ไม้ที่ออกแดดจะมีใบสีแดงสดและอาจจะมีจุดสีแดงบริเวณใบถือเป็นเรื่องปกติ เพราะในต้นของหม้อข้าวหม้อแกงลิงจะมีเชื้อราที่ทำปฏิกิริยากับแสงแดด แต่ไม่เป็นอันตรายแก่ต้นไม้แต่อย่างใด