บล็อกดินเผาสำหรับปลูกต้นไม้ในแนวตั้ง
Clay-tile block for green wall

ความเป็นมา
          
ผนังสีเขียว เปลือกอาคารแบบชีวภาพซึ่งช่วยรักษาสมดุลระว่างสภาพแวดล้อมที่มนุษย์สร้างขึ้นและสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ จุดเริ่มต้นมาจากความพยายามหาแนวทางเพิ่มพื้นที่สีเขียวให้กับเมืองโดยการคิดค้นนวัตกรรม   งานวิจัยนี้ครอบคลุมถึงการออกแบบการใช้ต้นไม้เป็นเปลือกอาคาร  และหลังคา ของอาคาร  พร้อมทั้งการทดสอบคุณสมบัติในการป้องกันความร้อน และการดูดซับคาร์บอนไดออกไซด์  ไปจนถึงการพัฒนาเป็นนวัตกรรมเพื่อต่อยอดในเชิงพาณิชย์ผนังสีเขียวเป็นงานวิจัย ซึ่งได้รับทุนจากสถาบันวิจัยและพัฒนาแห่งมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์  เพื่อจัดตั้ง หน่วยปฏิบัติการเชี่ยวชาญเฉพาะ นวัตกรรมอาคารเพื่อรักษาสิ่งแวดล้อม  ตั้งแต่ ปี พ.ศ.2549 ถึง ปัจจุบัน

วัตถุประสงค์

  1. ค้นคว้าและออกแบบนวัตกรรมการปลูกต้นไม้ประกอบอาคาร
  2. ทดสอบคุณสมบัติในการป้องกันความร้อน และดูดซับคาร์บอนไดออกไซด์
  3. พัฒนาต่อยอดสู่ผลิตภัณฑ์ที่สามารถนำไปใช้ประโยชน์จริง

ประโยชน์ของผนังและหลังคาสีเขียว

  1. ลดความร้อนที่ถ่ายเทผ่านเปลือกอาคาร  ปรับเย็นแบบธรรมชาติ  ลดภาระการทำความเย็นของเครื่องปรับอากาศทำให้ประหยัดพลังงาน
  2. ลดการสะท้อนและแผ่รังสีสู่บรรยากาศ เป็นผลสู่การลดภาวะเกาะความร้อนในสภาพแวดล้อมเมือง
  3. ปรับปรุงคุณภาพอากาศ โดยดุดซับก๊าซที่ก่อมลภาวะ เช่น  CO2,NO2, SO2,O3  ดักจับฝุ่นละอองในอากาศโดยใบดูดซับสารระเหยที่เป็นพิษผ่านทางจุลินทรีที่รากพืช
  4. เป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์และพืชในระบบนิเวศ
  5. ให้ความรู้สึกที่ผ่อนคลายแก่จิตใจ ลดความเครียด  พักสมองและสายตาโดยให้สุนทรียภาพ
  6. ช่วยหน่วงน้ำ และสามารถกรองน้ำฝนได้โดยไหลผ่านชั้นของใบและดินปลูก

นวัตกรรมจากงานวิจัย “บล็อกดินเผาสำหรับปลูกต้นไม้ในแนวตั้ง”

          การปลูกต้นไม้ในแนวตั้ง (Vertical Garden) เป็นแนวทางที่เริ่มเป็นที่นิยมแพร่หลายในหลาย ๆ ประเทศ เป็นผลพวงมาจากปัญหาโลกร้อน ภาวะเกาะความร้อนในเมือง และพื้นที่อันจำกัดซึ่งทำให้ไม่สามารถปลูกต้นไม้บนพื้นดินตามปรกติได้ ในต่างประเทศมีผู้คิดค้นนวตกรรมผนังสีเขียว (Green Wall, Biowall, Vertical Garden)  สามารถปลูกต้นไม้ในระนาบผนังได้ผลดีในสหรัฐอเมริกา แคนาดา ฝรั่งเศส ญี่ปุ่น มีการนำเข้ามาใช้ในประเทศไทย เช่น ผนังเฟิร์นที่สยามพารากอน โดย Patric Blanc นักพฤกษศาสตร์ชาวฝรั่งเศส  โดยใช้วัสดุอุปกรณ์ที่นำเข้ามาจากต่างประเทศ มีราคาสูง

          ดินเผาเป็นวัสดุท้องถิ่นที่ผลิตได้ทั่วไป มีคุณสมบัติที่ดีในการใช้เป็นกระถางต้นไม้ และสามารถใช้เป็นผนังอาคารในรูปแบบของอิฐได้ นวัตกรรมบล็อกดินเผานี้ทำขึ้นเพื่อให้สามารถปลูกต้นไม้ในแนวตั้งได้ในพื้นที่ซึ่งถูกจำกัดเช่นเดียวกับแนวคิดสวนแนวตั้งอื่นๆ    แนวทางในการประดิษฐ์แตกต่างอยู่ที่การออกแบบให้เป็นระบบง่าย ๆ ราคาถูก ติดตั้งได้โดยช่างทั่วไปหรือติดตั้งได้เอง ไม่ต้องอาศัยผู้ชำนาญการ อีกทั้งวัสดุดินเผาเป็นวัสดุที่ผลิตได้ทั่วไปในประเทศ  ตัวดินเผามีคุณสมบัติสามารถดูดซับน้ำไว้ได้ดีเพื่อให้ความชุ่มชื้นแก่ดินหรือวัสดุปลูก และมีความแข็งแรงพอที่จะก่อเป็นผนังได้  สามารถให้น้ำในแนวตั้งได้โดยเดินระบบท่อน้ำ  พืชที่ปลูกปกคลุมเป็นพืชคลุมดินทั้งแบบใช้ดินหรือไม่ใช้ดิน  สามารถเปลี่ยนหรือนำออกมาฟื้นฟูได้เมื่อเกิดโรคหรือแมลง   ทดสอบการอยู่รอดของต้นไม้เป็นเวลา 6 เดือน แล้วทำการทดสอบคุณสมบัติในการป้องกันความร้อนของผนังบล็อกดินเผาสำหรับต้นไม้โดยเปรียบเทียบกับผนังเปล่าและฉนวนกันความร้อน พบว่า ผนังบล็อกดินเผาสามารถลดอุณหภูมิภายในได้ดีกว่าฉนวนกันความร้อนประมาณเฉลี่ย 2 องศาเซลเซียส ตลอดช่วงเวลา 3 เดือนที่ทำการทดลอง

          บล็อกปลูกต้นไม้แนวตั้งทำด้วยดินเผาชนิดแกร่งพิเศษรับน้ำหนักได้ ปลูกพืชได้ทั้งในร่มและกลางแจ้ง ติดตั้งระบบน้ำหยดอัตโนมัติ ทุกระยะความสูง 90 เซนติเมตร ใช้กรุบนรั้วบ้าน ผนังทึบภายนอกด้านที่โดนแสงแดด สามารถลดอุณหภูมิได้ดีกว่า ฉนวนใยแก้ว 6 นิ้ว นอกจากนั้นอาจใช้ตกแต่งภายในห้องน้ำ ใช้ปลูกไม้คลุมดินต่าง ๆ ที่สูงไม่เกิน 30 เซนติเมตร ทั้งไม้ดอกและไม้ใบ

 

 
คณะผู้วิจัย
รศ.พาสินี  สุนากร
สาขาวิชาเทคโนโลยีทางอาคาร คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
โทร 0-2942-8960 ต่อ 308,  08-9440-1289