ศึกษาฤทธิ์ฆ่าเชื้อยีสต์ มาราสซีเซีย (Malassezia pachydermatitis) ของโลชั่นสมุนไพรเคยู (เคยู เนเจอลรัลไมติไซด์, เคยูเฮิร์บฟังกัสไมต์, เคยูเฮิร์บมาลาไซด์, เคยูทองพันชั่ง เคยูตะไคร้หอม เคยูตะไคร้แกง เคยูพลูโลชั่น) โดยวิธีเจือจางโลชั่นเคยู ด้วยอาหารเลี้ยงเชื้อเหลวที่มีเชื้อ (1.9X107 โคโลนีต่อมิลลิลิตร) ในหลอดทดลอง ด้วยปริมาตรเท่ากัน และเขย่า 10 วินาที แล้วนำไปเพาะบนวุ้นมันฝรั่งผสมน้ำตาล พบว่าเชื้อไม่ขึ้นทั้งหมด แสดงว่าเคยูโลชั่น มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อยีสต์นี้ได้ทั้งหมด และใช้เคยูทองพันชั่ง เคยูตะไคร้หอม รักษาโรคผิวหนังสุนัขที่เกิดจากเชื้อนี้ได้ผลดีภายใน 2-5 สัปดาห์
เชื้อยีสต์ มาราสซีเซีย (Malassezia pachydermatitis) (รูป 1) เป็นเชื้อที่พบได้ในสุนัขปกติ ประมาณ 50% และจะเจริญเพิ่มจำนวนมากในสุนัขที่มีไขมันตัวมาก (เช่นพันธุ์พลูเดิ้ล ชิสุ ปัค โกลเด้น มิเนียเจอร์ปิ้นเชอร์ เป็นต้น) และผิวหนังเปียกชื้น สุนัขที่ไม่ค่อยได้อาบน้ำล้างไขมันตัวให้สะอาดเป็นประจำ หรือสุนัขที่มีปัญหาเรื่องภูมิต้านทานด้วย เชื้อจะเจริญมากตามบริเวณผิวหนังที่อับชื้น เห็นเป็นรังแคไขมันสีครีมติดผิวหนังและขน ตามด้านในใบหู มุมปาก ใต้คอ ด้านหน้าข้อศอก รักแร้ ด้านหลังข้อหัวเข่า รอบทวาร และด้านบนของฝ่าเท้า (Reberg and Blakemore, 1999; Muse, 2000) ทำให้ผิวหนังสุนัขอักเสบแดง คันตลอดเวลา จึงจำเป็นต้องศึกษาหาสมุนไพรช่วยเช็ดฆ่าเชื้อให้สุนัขที่มีปัญหาดังกล่าว
วัสดุและวิธีการ
ศึกษาฤทธิ์ฆ่าเชื้อ โดยวิธีเจือจางด้วยอาหารเลี้ยงเชื้อเหลวที่มีเชื้อ (broth-dilution method with test tubes; Isaksson et al., 1991) ด้วยการผสมเคยูโลชั่นสมุนไพรแต่ละชนิด (เคยู เนเจอลรัลไมติไซด์, เคยูเฮิร์บฟังกัสไมต์, เคยูเฮิร์บมาลาไซด์, เคยูทองพันชั่ง เคยูตะไคร้หอม เคยูตะไคร้แกง เคยูพลูโลชั่น) ความเข้มข้น 3% กับอาหารเลี้ยงเชื้อเหลว (Sabouraud dextrose broth, SDB) ที่มีเชื้อ 1.9X107 โคโลนีต่อมิลลิลิตร ในปริมาตรเท่ากัน เขย่าและดูดมาเพาะในวุ้น มันฝรั่งผสมน้ำตาล (PDA) รวมเวลาที่เชื้อสัมผัสกับโลชั่นเป็นเวลา 10 วินาที ทิ้งไว้ในตู้อบ 37OC นาน 7 วัน การทดสอบของแต่ละโลชั่นทำ 10 ซ้ำ พร้อมทั้งกลุ่มควบคุมใช้น้ำกลั่นผสมกับเชื้อ ดูบันทึกผลการขึ้นของเชื้อที่ 7 วัน
การทดลองทางคลีนิก ได้ทดลองใช้ เคยูทองพันชั่งโลชั่น และเคยูตะไคร้หอมโลชั่น กับสุนัขที่ผิวหนังอักเสบเนื่องจากเชื้อนี้และมีเชื้อราฉวยโอกาสร่วมด้วย โดยใช้ผ้ากรอสชุบโลชั่นเช็ดผิวหนังที่อักเสบแดงและมีรังแค วันละ 1 ครั้ง เป็นเวลา 2-5 สัปดาห์ โดยในสุนัขขนยาวให้ตัดขนสุนัขให้สั้น เพื่อจะได้เช็ดฆ่าเชื้อที่ผิวหนังได้ทั่วถึง พร้อมทั้งอาบน้ำสุนัขด้วยแชมพูให้สะอาดสัปดาห์ละ 2-3 ครั้ง
ผลการทดลอง
ผลการเพาะเชื้อที่นำมาจากแต่ละหลอดของการให้เชื้อสัมผัสกับโลชั่นเคยูแต่ละชนิดที่มีความเข้มข้นเจือจางลงครึ่งหนึ่ง เป็นเวลานาน 10 วินาทีนั้น ปรากฏว่า เชื้อไม่สามารถขึ้นใหม่ได้ทั้งหมดทุกหลอด (รูป 2 b, c, d, e, f, g, และ h) ในขณะที่เชื้อจากหลอดกลุ่มควบคุมที่ผสมกับน้ำกลั่นนั้น เชื้อสามารถขึ้นได้เป็นปกติ (รูป 2a)
รูป 2. ภาพแสดงผลการขึ้นของเชื้อ M. pachydermatitis จาก 10 หลอดของกลุ่มควบคุมที่ผสมเชื้อกับน้ำกลั่น (รูป 2a) และเชื้อไม่ขึ้นทั้งหมดจาก 10 หลอดของแต่ละเคยูโลชั่นที่ผสมกับเชื้อ ตามลำดับดังนี้ KU Natural MiticideÒ , KU herbfungusmiteÒ, KU herbmalacideÒ, KU TakaikaengÒ, KU TakaihomÒ , KU ThongphanchangÒ และ KU Plu (รูป 2 b-h).
ผลการทดลองในทางคลีนิก ใช้ เคยูทองพันชั่งโลชั่น และเคยูตะไคร้หอมโลชั่น กับสุนัขที่ผิวหนังอักเสบเนื่องจากเชื้อนี้และมีเชื้อราฉวยโอกาสร่วมด้วย โดยใช้ผ้ากรอสชุบโลชั่นเช็ดผิวหนังที่อักเสบแดงและมีรังแค วันละ 1 ครั้ง เป็นเวลา 2-5 สัปดาห์ ปรากฏว่า ทำให้ผิวหนังหายอักเสบ แดง หายคันได้ (รูป 3, 4 และ 5) แสดงว่า เคยู โลชั่นสมุนไพร เหล่านี้ มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อนี้ได้
รูป 3 ภาพแสดงผิวหนังใบหูด้านใน ก่อนเช็ดด้วย KU TakaihomÒ lotion ของสุนัขพันธุ์ชิสุ ชื่อ บานบาน ซึ่ง ผิวหนังแดงและมีแผ่นเชื้อสีครีมติดอยู่ (ภาพบนซ้าย) และภาพผิวหนังเป็นปกติ หลังจากถูกเช็ดด้วย KU TakaihomÒ lotion วันละ 1 ครั้ง ติดต่อกัน 2 และ 5 สัปดาห์ (ภาพบนขวา และภาพล่างขวา ตามลำดับ)
รูป 4. ภาพแสดงผิวหนังใบหูข้างซ้ายด้านใน ก่อนเช็ดด้วย KU TakaihomÒ lotion ของสุนัขพันธุ์มิเนียเจอร์ชื่อ ผักชี ซึ่งมีผิวหนังบวมแดงและมีแผ่นเชื้อสีครีม เปียกไขมันติดอยู่ (ภาพบนซ้าย) และภาพแสดงผิวหนัง หลังจากถูกเช็ดด้วย KU TakaihomÒ lotion วันละ 1 ครั้ง ติดต่อกัน 2-5 สัปดาห์ ซึ่งผิวหนังเป็นปกติ (ภาพบนขวา และภาพล่างขวา ตามลำดับ)
รูป 5. ภาพแสดงผิวหนังใบหูด้านใน ข้างซ้ายและขวา ก่อนเช็ดด้วย KU ThongphanchangÒlotion ของสุนัข พันธุ์เซ็นเบอร์นาร์ดชื่อ ซูโม่ ซึ่งมีผิวหนังนูนบวมแดงเป็นปื้นและมีแผ่นเชื้อสีครีม ติดอยู่ (ภาพบนซ้าย และภาพล่างซ้าย ตามลำดับ) และภาพแสดงผิวหนังใบหู หลังจากถูกเช็ดด้วย KU ThongphanchangÒlotion วันละ 1 ครั้ง ติดต่อกัน 2 สัปดาห์ ซึ่งผิวหนังเรียบเป็นปกติ (ภาพบนขวา และภาพล่างขวา ตามลำดับ)
|
จากผลการทดสอบฤทธิ์ฆ่าเชื้อ มาราสซีเซีย (Malassezia pachydermatitis) ของโลชั่นสมุนไพรเคยู ซึ่งเป็นโลชั่นสารสกัดจากเมล็ดน้อยหน่า ((เคยู เนเจอลรัลไมติไซด์ และ เคยูเฮิร์บฟังกัสไมต์) โลชั่นน้ำมันตะไคร้แกง (เคยูเฮิร์บมาลาไซด์ และ เคยูตะไคร้แกง) โลชั่นสารสกัดจากทองพันชั่ง (เคยูทองพันชั่ง) โลชั่นน้ำมันตะไคร้หอม (เคยูตะไคร้หอม) และโลชั่นสารสกัดจากใบพลู (เคยูพลูโลชั่น) สามารถทำให้เชื้อตายหมดภายใน 10 วินาที และการทดลองในทางคลินิกที่รักษาผิวหนังอักเสบเนื่องจากเชื้อนี้หายได้ภายใน 2- 5 สัปดาห์ น่าเป็นทางเลือกหนึ่งที่จะใช้รักษาโรคผิวหนังที่เกิดจากเชื้อนี้โดยการเช็ดทาภายนอก โดยไม่ต้องกินยายับยั้งเชื้อรา เช่น ketoconzole ซึ่งมีผลต่อตับของสุนัขเมื่อให้กินต่อเนื่องเป็นเวลานาน (Tilley et al., 2000; Plumb, 2002). แต่ก็จะดำเนินการทดสอบในทางคลินิกกับสุนัขที่ผิวหนังอักเสบเนื่องจากเชื้อนี้ ให้มีจำนวนมากขึ้นต่อไป
สารออกฤทธิ์ของเคยูโลชั่นสมุนไพรนั้น ไม่ทราบเนื่องจากเป็นโลชั่นของสารสกัดหยาบทั้งหมด ดังนั้นจึงมีสารออกฤทธิ์หลายตัวที่ออกฤทธิ์เสริมกัน แต่ก็มีรายงานว่า พบสารยับยั้งเชื้อรา naphthopyran derivative ในทองพันชั่ง (Kodama et al.,1993) พบสาร Anonaine มีฤทธิ์ต้านเชื้อ Candida albicans ในน้อยหน่า (Oliver-Bever, 1986) โลชั่นเคยูตะไคร้แกงและตะไคร้หอม เป็นโลชั่นน้ำมันหอมระเหยจากใบตระไคร้แกงและตะไคร้หอม ซึ่งมีคุณสมบัติยับยั้งเชื้อราของคนและสัตว์ (Koba et al., 2003) และ 1% แอลกอฮอล์พลูทิงเจอร์ มีฤทธิ์ยับยั้งเชื้อ Candida albicans, Microsporum gypseum และ Trichosporon beigelii (Rahman et al., 2005)
|