โครงการวิจัยนี้ เป็นหนึ่งในโครงการจากชุดแผนงานวิจัยเรื่อง “ศักยภาพเชิงพื้นที่ของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์เพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน : การศึกษาจากกรอบแนวคิดทางภูมิสถาปัตยกรรม”  (KU’s Spatial Assessment for Sustainable Development: A Landscape Architectural Approach)  ซึ่งได้รับทุนสนับสนุน จากสถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยเกษตร-ศาสตร์ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2552  โดยแผนงานวิจัยชุดดังกล่าวถูกจัดทำขึ้นเพื่อเป็นข้อมูลสนับสนุน “โครงการวางผังแม่บททางภูมิทัศน์ประสานระบบสัญจรที่เขียวสะอาด เพื่อพัฒนาคุณภาพ สิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน ของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตบางเขน”  (KU Integrative Transportation Plan and Landscape Initiatives)  อันเป็นโครงการพัฒนากายภาพเพื่อมุ่งสู่ความยั่งยืนอันเป็นนโยบายที่สำคัญของคณะผู้บริหารมหาวิทยาลัยชุดปัจจุบัน

          งานวิจัยนี้มุ่งเน้นไปที่การศึกษากิจกรรมการใช้และไม่ใช้จักรยานในมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตบางเขน  ตั้งแต่สาเหตุการใช้จักรยานที่น้อยลง ไปจนถึงแนวทางการพัฒนาพื้นที่เพื่อส่งเสริมการกลับมาใช้จักรยาน การนำความรู้ที่ได้จากงานวิจัยมาประยุกต์ใช้ในการวางระบบเส้นทางจักรยานและลักษณะทางกายภาพที่เหมาะสมของเส้นทางจักรยานในมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์  โดยโครงการนี้มีวัตถุประสงค์หลักๆ 3 ประการคือ

1. ศึกษาหาคำอธิบาย ถึงสาเหตุแห่งการใช้จักรยานที่น้อยลงในหมู่สมาชิกมหาวิทยาลัย
2. ศึกษาการวางผังเส้นทางคมนาคมและเส้นทางจักรยานของมหาวิทยาลัยในปัจจุบัน  เพื่อให้เข้าใจถึงปัญหา  เงื่อนไขและข้อจำกัดทางกายภาพที่จะมีผลต่อการพัฒนาเส้นทางจักรยานในอนาคต
3. ศึกษามาตรฐานและเกณฑ์ในการวางผังและออกแบบเส้นทางจักรยาน ตลอดจนองค์ประกอบ ของเส้นทางจักรยานในมหาวิทยาลัย และศึกษาแนวทางในการพัฒนาเส้นทางจักรยานในมหาวิทยาลัย  เพื่อที่จะดึงให้สมาชิกมหาวิทยาลัยกลับมาใช้รถจักรยานอีกครั้ง  ซึ่งเป็นแนวทางการส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อมในมหาวิทยาลัยให้ดียิ่งขึ้น นำไปสู่การเป็นวิทยาเขตสีเขียว (Green  Campus)

           วิธีการดำเนินการวิจัย นั้นเป็นการประสมวิธีการเก็บรวบรวมข้อมูลทุติยภูมิ(Secondary  Data)  อันเป็นข้อมูลจากเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง  เข้ากับการเก็บรวบรวมข้อมูลปฐมภูมิ(Primary  Data) อันประกอบด้วย

• การใช้แบบสอบถาม และการสัมภาษณ์ เพื่อข้อมูลที่เกี่ยวกับทัศนคติ  พฤติกรรม เหตุผลของการไม่ใช้ และความต้องการใช้จักรยานในมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์  ทั้งนี้เป็นการเก็บข้อมูลด้วยการใช้แบบสอบถาม
• การสำรวจสภาพทางกายภาพของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์  สภาพเส้นทางสัญจรในปัจจุบันและการใช้ที่ดินโดยรอบ รวมถึงปัญหาที่เกิดขึ้นในปัจจุบันเพื่อนำมาวิเคราะห์เงื่อนไข ข้อจำกัดและแนวทางในการพัฒนาโครงข่ายเส้นทางจักรยานต่อไป และ

           ขณะนี้ โครงการวิจัยได้ดำเนินการในส่วนของการแจกแบบสอบถาม และการสัมภาษณ์เสร็จสิ้นลงแล้ว และกำลังอยู่ในขั้นตอนการพัฒนาโครงข่ายเส้นทางจักรยาน ผลการศึกษาพบว่าจำนวนแบบสอบถามที่แจกไป 500 ชุด ได้รับคำตอบกลับมา เป็นจำนวน 406 ชุด คิดเป็น 81.20%  โดย เป็นนิสิตประมาณ 50% (ปริญญาตรี 42% ปริญญาโท 8%) , บุคคลากร 28%, กลุ่มผู้ปกครองและนักเรียนโรงเรียนสาธิตฯ รวม 5% และบุคคลภายนอกอื่นๆที่มีความเกี่ยวเนื่องกับการใช้พื้นที่มหาวิทยาลัยอีก 17%

           กับคำถาม “ท่านเดินทางด้วยวิธีใดภายในวิทยาเขตบางเขนบ่อยที่สุด”  คำตอบที่ได้รับพบว่า 1 ใน 4 ใช้รถยนต์ในการสัญจรไปมา  ขณะเดียวกันก็มีสมาชิกจำนวนใกล้เคียงกันที่ใช้รถประจำทางสาธารณะ (24%)  สมาชิก 12% ใช้รถมอเตอร์ไซค์รับจ้าง  มีการใช้จักรยานและรถมอเตอร์ไซค์ส่วนตัวเป็นสัดส่วน 11% และ 7% ตามลำดับ  ขณะที่สมาชิกอีก 21% สัญจรไปมาด้วยการเดิน
ในการสอบถามข้อมูลทัศนคติเกี่ยวกับจักรยาน ในประเด็นต่างๆ 7 ประเด็น ได้คำตอบส่วนที่เห็นด้วยมาก และเห็นด้วยเป็นสัดส่วนดังนี้  

จะเห็นว่า มากกว่า 3 ใน 4 ผู้ตอบแบบสอบถาม มีทัศนคติไปในทางสนับสนุนการสัญจรด้วยการใช้จักรยาน  ขณะเดียวกันทัศนคติในทางลบเกี่ยวกับการใช้จักรยานในท้องถนนก็มีน้อยมาก

         สำหรับคำถามเกี่ยวกับนโยบายเรื่องจักรยานในมหาวิทยาลัย ในประเด็นต่างๆ ได้คำตอบส่วนที่เห็นด้วยมาก และเห็นด้วยเป็นสัดส่วนดังนี้

พบว่า มากกว่าร้อยละ 90 ของผู้ตอบเห็นสนับสนุนการปรับปรุงเครือข่ายเส้นทางจักรยานในรั้วมหาวิทยาลัย  ประมาณเกือบร้อยละ 90 เห็นความสำคัญของการรณรงค์ให้คนหันมาใช้จักรยานในรั้วมหาวิทยาลัย  พร้อมๆไปกับการรื้อฟื้นความร่มรื่นของบริเวณให้ กลับมาเขียวเหมือนเดิม  นโยบายอื่นๆที่คนให้ความสำคัญรองลงไป (แต่ก็ยังเห็นว่าสำคัญรวมแล้วมากกว่าร้อยละ 80) คือ นโยบายการเพิ่มจำนวนที่จอดจักรยาน  นโยบายการปรับปรุงที่จอดจักรยาน และนโยบายให้มีการลดความเร็วรถที่เข้ามาใช้พื้นที่มหาวิทยาลัย  นโยบายที่มีคนเห็นด้วยเกิน 60% คือ นโยบายการจัดให้มีจักรยานสาธารณะ และนโยบายจำกัดปริมาณรถยนต์ที่เข้ามาใช้พื้นที่มหาวิทยาลัย

           สำหรับคำถาม “ถ้า ม.ก. บางเขนปรับปรุงเครือข่ายเส้นทางรถจักรยาน  ท่านจะ...”  คำตอบที่ได้คือ

                                มีโอกาสเมื่อไร จะพยายามใช้จักรยานมากขึ้น               46%
หันกลับมาใช้จักรยานแน่นอน                                     31%
ไม่แน่ใจ ขอรอดูก่อน ว่าจะดีขึ้นจริงหรือไม่                   18%
ยังไงก็คงไม่ใช้จักรยาน                                              5%

            และ  “ถ้าท่านใช้จักรยาน ท่านจะใช้จักรยานเพื่อ”   คำตอบที่ได้คือ
การเดินทางทั่วไป                                                     58%
ออกกำลังกาย                                                           29%
พักผ่อน                                                                    11%
ยังไงก็คงไม่ใช้จักรยาน                                                2%

                 ในการถามเรื่องสาเหตุปัจจัยของการไม่ใช้จักรยาน  คำตอบที่ได้เรียงตามความสำคัญเป็นดังนี้  อันตรายยามค่ำคืน (11%) ไม่มีรถจักรยาน (10%) ร้อน (10%) ไม่มีทางจักรยาน (8%) ชุดทำงานไม่เอื้อต่อการปั่น (8%) บรรยากาศไม่ชวนปั่น (8%) เวลาไม่พอ (7%) จราจรหนาแน่น และรวดเร็ว (6%) และกลุ่ม 5% คือประเด็น สถานที่ที่จะไปไกลเกิน  ปั่นจักรยานไม่เป็น  ขี้เกียจปั่นจักรยาน  ร่างกายไม่อำนวย  และที่ทำงานไม่มีห้องอาบน้ำ เปลี่ยนเสื้อผ้า

           ส่วนคำถามถึงสาเหตุปัจจัยที่จะทำให้ใช้จักรยาน  คำตอบที่ได้เรียงตามความสำคัญเป็นดังนี้  ความปลอดภัยในการปั่น (16%) ความปลอดภัยของที่จอดจักรยาน (14%) มีเส้นทางเฉพาะสำหรับจักรยาน (13%) ประเด็นความสะดวกของที่จอดจักรยาน (11%) มีเส้นทางจักรยานที่เป็นทางเลือกไปตามทางที่ร่มรื่นสวยงาม (10%)  ความร่มรื่นของที่จอดจักรยาน (9%) มีทางจักรยานเชื่อมไปจุดหมายสำคัญๆ ที่ใช้บ่อยๆ (8%) นอกจากนั้นก็มีประเด็นอื่นๆ เช่น ขนาดและคุณภาพของทางจักรยานได้มาตรฐาน  มีกิจกรรมสร้างความน่าสนใจในการใช้จักรยาน และห้องอาบน้ำ เปลี่ยนเสื้อผ้า ใน/ใกล้ที่ทำงาน เป็นต้น

          กล่าวโดยสรุปแล้ว สมาชิกมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์โดยส่วนใหญ่มีความเห็นไปในทางการให้ความสำคัญกับประเด็นการใช้จักรยานในรั้วมหาวิทยาลัย สมาชิกส่วนมากสนับสนุนนโยบายต่างๆที่จะส่งเสริมให้มีการกลับมาใช้จักรยาน  พร้อมๆกับการปรับปรุงสภาพกายภาพบริเวณมหาวิทยาลัยให้ร่มรื่นสวยงามน่าปั่นจักรยาน  ทั้งนี้สมาชิกเกิน 3 ใน4 แสดงความจำนงที่จะพยายามใช้จักรยานให้มากขึ้นหากทางมหาวิทยาลัยมีการปรับปรุงพัฒนาเส้นทางจักรยาน  โดยที่ผู้ตอบแบบสอบถามเกินครึ่ง (58%) ระบุว่าการจะใช้จักรยานของตนจะเป็นการใช้เพื่อวัตถุประสงค์ในการเดินทาง  ขณะที่ 29% จะใช้สำหรับการออกกำลังกาย