ส้มมีถิ่นกำเนิดอยู่ในเขตติดต่อระหว่างพื้นที่ของประเทศจีนตอนใต้  อินเดีย  คาบสมุทรมะลายู   ซึ่งรวมถึงประเทศไทยทั้งหมดด้วย  จากเอกสารรายงานของ  มองซิเออร์   เดอลาลูแบร์   (Monsieur  De  LaLoubere)ที่เขียนไว้ในหนังสือ A  New  Historical   Relation   With  The  King  of  Siam ที่ได้เข้ามาในประเทศไทยในระหว่างวันที่  27  กันยายน  2230  (ค.ศ.1687)ถึงวันที่  3  มกราคม  2231  (ค.ศ.1688)หรือมากกว่า  300 ปีที่ผ่านมา  ในเอกสารนี้ได้กล่าวถึงพืชหลายชนิดรวมทั้ง   ส้มโอ  (Soum-O หรือ Pompelmousees)  ส้มแก้ว  (Soum –Keou)  และมะกรูด  (Ma-Crout)  ส่วนกลุ่มส้มเปลือกล่อน  คาดว่าได้มีการนำเข้ามาในประเทศไทยเมื่อกว่า  100  ปี  ที่ผ่านมาพร้อมกับชาวจีนที่อพยพและได้มีการปลูกและขยายพันธุ์จนได้เป็น  “ส้มเขียวหวาน”  ในที่สุด
         ชนิดและพันธุ์ส้ม  ในสกุลส้ม   (Citrus)  และพืชที่ใกล้เคียงกับส้ม    (Citrus  relative)    นั้น  หากจะจัดแบ่งตามลักษณะความสำคัญทางพืชสวนแล้ว  สามารถแบ่งแยกได้เป็น  4  กลุ่ม ซึ่ง ก็มีความสำคัญแตกต่างกันไปตามความต้องการของกลุ่มชนวัฒนธรรม  รวมทั้งการใช้ประโยชน์ของส้มชนิดนั้น ๆ ด้วย  โดยสามารถสรุปการแบ่งแบบย่อได้ดังนี้

พืชในสกุลส้ม    (Citrus)   มี  4 กลุ่มย่อยคือ 1.กลุ่มส้มเกลี้ยง  (The  Orange   Group ) 2.กลุ่มส้มเปลือกล่อน (The  Mandarins) 3.กลุ่มส้มโอและเกรฟฟรุต  (The  Pummelos  and  Grapefrits) 4. กลุ่มส้มที่มีรสเปรี้ยวจัด  (The Common Acid Members)

1.กลุ่มส้มเกลี้ยง  (The  Orange   Group ) แบ่งเป็นสองกลุ่มใหญ่ ๆ ด้วยกัน  คือ 1.1 Sweet  Orange (Citrus  sinensis  [L.] Osbeck)  เป็นส้มที่ปลูกมากที่สุดของโลก แบ่งเป็นประเภทย่อยลงไปในประเทศไทยที่พบคือ  ส้มเกลี้ยง,ส้มเช้ง 1.2 Sour  or   Bitter  Oranges  (Citrus  aurantium   L.) บางครั้งกลุ่มนี้เรียกว่า  Sevelle  Orange  สำหรับในประเทศไทยรู้จักกันในชื่อที่เรียกว่า  ส้มซ่า   ในอดีต  ส้มชนิดนี้ได้มีการนำมาใช้เป็นต้นตอของกลุ่มส้มเกลื้ยงเนื่องจากมีความทนทานต่อ โรคยางไหลและไฟทอฟธอราได้ดี

2 กลุ่มส้มเปลือกล่อน (The  Mandarins)  จัดเป็นส้มกลุ่มที่ปลูกกันมากที่สุดในทวีปเอเชีย  ซึ่งรวมทั้งประเทศไทยด้วย แหล่งที่ผลิตสำคัญได้แก่  ญี่ปุ่น  เกาหลีใต้  จีน  ไต้หวัน  ไทย  อินเดีย ออสเตรเลีย  และย่านเมดิเตอเรเนียน  ส่วนประเทศในเอเชียที่มีปลูกค่อนข้างมาก ได้แก่  ฟิลิปปินส์และอินโดนีเซีย  แบ่งเป็น  5 กลุ่ม เป็นกลุ่มที่มีความสำคัญอย่างมาก  รวมทั้งประเทศไทยด้วยพันธุ์ที่สำคัญของไทยได้แก่  ส้มเขียวหวาน และส้มโชกุน

3.กลุ่มส้มโอและเกรฟฟรุต  (The  Pummelos  and  Grapefruits)พันธุ์ส้มโอที่ปลูกในประเทศไทยมีอยู่หลายพันธุ์ โดยพันธุ์เดียวกันหรือกลุ่มเดียวกัน ปลูกกันคนและท้องที่ก็จะมีชื่อเรียกแตกต่างกันออกไป ซึ่งพันธุ์ส้มโอที่นิยมปลูกกันได้แก่ ขาวน้ำผึ้ง  ขาวแตงกวา  ทองดี  ขาวหอม  ขาวใหญ่   ขาวพวง  ขาวแป้น  ท่าข่อย  ทับทิม  หอมหาดใหญ่  หากแบ่งตามเนื้อสีแล้ว  สามารถแยกเป็น  2  กลุ่มเช่นกันได้แก่ -กลุ่มที่มีเนื้อสีขาวหรือไม่มีสี  ได้แก่พันธุ์  ขาวพวง  ขาวแป้น  ขาวใหญ่  ขาวน้ำผึ้ง  ขาวแตงกวา -กลุ่มที่มีเนื้อสีแดงหรือเนื้อสีชมพู พันธุ์ที่มีชื่อเสียงที่สุด คือ  ทองดีและท่าข่อย

          4. กลุ่มส้มที่มีรสเปรี้ยวจัด (TheCommon Acid  Members)  ส้มกลุ่มนี้พบว่ามีรสเปรี้ยวจัด  ที่เป็นเอกลักษณ์ที่สำคัญ  คือ   มีส่วนของปลายผล  (stylar  end)  มักพบว่าลักษณะสำคัญนูนขึ้นเรียกว่า  areolar  mammalian (บางครั้งเรียกว่า  nipple)  แบ่งได้เป็น  3 กลุ่มย่อย  คือ
                      4.1 The  Citrons  (Citrus  medica  L.)   ลักษณะที่สำคัญคือ ตาดอกมีสีม่วงแต้มอยู่ ในประเทศไทยพบปลูกตามหมู่บ้านชาวเขาทางภาคเหนือซึ่งเรียกกันว่า  ส้มมะละกอ  นอกจากนี้คือ  ส้มมือ        
                      4.2 The  Lemons    (Citrus  limon  [I.]  Burm. F)  เรียกกันว่าในภาษาไทยว่า  มะนาวฝรั่ง  หรือมะนาวนมยาน  ทางภาคเหนือบางครั้ง เรียกว่า มะนาวริโน 
                      4.3 The  Limes    ได้แก่มะนาว  ซึ่งแบ่งได้เป็น  2  กลุ่ม   ดังนี้คือ
                                 - Small  - fruited  Acid   Limes  (Citrus  aurantifolia  S wing)  เป็นกลุ่มมะนาวที่มีความอ่อนแอต่อโรคแคงเกอร์  (Xanthomonas   campestris  pv.  Citri)  และ tristeza  virus 
                                  - Large – fruited  Acid  Limes  (Citrus  latifolia  Tan..)มีลักษณะความทนโรคที่ตรงข้ามกับมะนาวกลุ่มแรก  เชื่อว่าเป็นลูกผสมโดยธรรมชาติ  พันธุ์ที่สำคัญได้แก่  Tahiti 

             ส้มอีก 2 กลุ่มที่ไม่ได้อยู่ในสกุล Citrus ได้แก่ Kamquats (Fotunella spp.) ซึ่งเรียกในภาษาไทยว่า ส้มกินเปลือก และ trifoliate orange (Poncirus trifoliate) ซึ่งก็คือ ส้มสามใบส้มสามใบนั้นได้มีการนำมาใช้เป็นต้นตอนานมาแล้ว ในปัจจุบันได้มีการผลิตลูกผสมระหว่างส้มสามใบและส้มเกลี้ยง (sweet orange) ได้เป็นลูกผสมที่เรียกชื่อว่า citrange ขึ้น โดยพันธุ์ที่นำมาใช้เป็นต้นตออย่างกว้างขวางและรู้จักกันอย่างดี คือ   Troter และ Carrizo
จากการที่ส้มมีทั้งชนิด และพันธุเป็นจำนวนมาก การที่จะผลิตส้มจึงจำเป็นต้องคำนึงถึงตลาดที่จะสามารถรองรับผลผลิตเป็นหลัก ซึ่งจะรวมทั้งชนิดและปริมาณ นอกจากนี้ การผลิตยังจะต้องพิจารณาถึงศักยภาพของการผลิตส้มที่มีคุณภาพดีหรือสูง มิใช่เพียงแต่ปริมาณเท่านั้น พื้นที่แต่ละแห่ง พื้นความรู้ความสามารถของเกษตรกรเฉพาะบุคคลรวมทั้งช่องทางของตลาดก็เป็นข้อจำกัดหนึ่งของการผลิตด้วยเช่นกัน