ผลของระยะปลูกต่อทรงพุ่มต้นแก้วเจ้าจอม

ผลของระยะปลูกต่อทรงพุ่มต้นแก้วเจ้าจอม
Effect of Planting Spaces on Budh’s Shape of Lignum Vitae

ระยะปลูก หมายถึงการปลูกพืชโดยอาศัยความสัมพันธ์ระหว่างระยะปลูกกับทรงต้น ซึ่งระยะปลูก คือระยะห่างระหว่างต้น และระยะห่างระหว่างแถว ส่วนทรงต้น คือโครงสร้างของพุ่มต้น (Framework) (ระวี,2546) Sansavini and Mussacchi (2002) กล่าวว่า ระบบรูปทรงต้นของพืชเป็นส่วนสำคัญมากที่ต้องพิจารณาในการออกแบบสวน ซึ่งเป็นตัวแปรหลักที่ใช้กำหนดระยะปลูก ความหนาแน่นของจำนวนต้นต่อพื้นที่ปลูก ดังนั้นการที่ต้นไม้มีรูปทรงต้นเล็กก็จะส่งผลให้ระยะปลูกแคบลงทำให้มีจำนวนต้นต่อหน่วยพื้นที่เพิ่มขึ้น (กวิศร์,2546) Morgas and Mika (2001) พบว่า ระบบปลูก และการจัดทรงต้นมีผลต่อการเจิรญเติบโต และผลผลิต โดยระบบทรงต้นมีผลต่อปริมาณผลผลิตต่อต้น

ผลจากการทดลอง ปลูกต้นแก้วเจ้าจอมในสภาพโรงเรือนกระจกแบบเปิด มีอากาศถ่ายเทโดยรอบตัวอาคารและหลังคา อุณหภูมิภายในประมาณ 35-40 องศา ซึ่งแบ่งการปลูกออกเป็น 3 ระยะ คือ

การเพาะขยายพันธุ์ด้วยเมล็ดเพื่อการผลิตเป็นต้นกล้า ใช้ระยะเวลาประมาณ 1-3 เดือน
การคัดแยก และย้ายต้นกล้าเมื่อต้นกล้าเจริญเติบโต แข็งแรง และมีใบจริงประมาณ 2-4 คู่
ย้ายเปลี่ยนภาชนะสำหรับปลูกต้นกล้าที่เจริญเติบโต แข็งแรง ใหม่เมื่อต้นกล้ามีอายุ 1 ปีขึ้นไป ซึ่งมีผลต่อระบบทรงต้น ราก ทรงพุ่ม

           ทั้ง 3 ระยะนั้น ได้กำหนดระยะปลูกให้ต้นแก้วเจ้าจอม มีการเจริญเติบโตตามอายุ โดยเริ่มตั้งแต่การเพาะต้นกล้าจากเมล็ด มีลำต้นแข็งแรง ไม่มีโรค แมลงรบกวน มีใบจริง 2-4 คู่ พร้อมทำการคัดแยก ย้ายต้นกล้าปลูกลงถุงเพาะชำสีดำ ขนาด 4x6 นิ้ว ต้นต่อถุงด้วยวัสดุปลูกที่ผ่านการหมักดีแล้ว และรองก้นหลุมด้วย ปุ๋ยสูตร 15-15-15 หรือ/16-16-16 ประมาณ 3-5 เม็ด และนำต้นกล้าย้ายปลูกแล้วเสร็จวางบนโต๊ะซึ่งมีขนาดกว้าง 2 เมตรและยาว 2 เมตร กำหนดระยะปลูกห่างระหว่างต้น 15 เซ็นติเมตร และระหว่างแถว 15 เซ็นติเมตร ขณะที่ลำต้นมีความสูงโดยเฉลี่ย 3.7 เซ็นติเมตร เป็นระยะปลูกที่เหมาะสมที่สุดระยะต้นกล้า

           เมื่อต้นกล้าอายุ 1 ปี จึงทำการคัดแยก ย้ายต้นแก้วเจ้าจอมปลูกลงถุงเพาะชำ หรือกระถางพลาสติกสีดำขนาด 6x12 เซนติเมตร กำหนดระยะปลูกห่างระหว่างต้น 50 เซนติเมตร และระหว่างแถว 50 เซนติเมตร ขณะที่ลำต้นมีความสูงโดยเฉลี่ย 30 เซนติเมตร และใส่ปุ๋ยสูตร 16-16-16 ประมาณ 1 ช้อนชา ต่อต้น เป็นระยะปลูกที่เหมาะสม เพิ่มพื้นที่หน้าตัดให้ทรงต้น ราก ทรงพุ่ม แผ่กิ่งก้าน ใบ และเพิ่มพื้นที่หน้าตัดของใบให้รับแสงแดดใช้ในการสังเคราะห์แสง และน้ำได้อย่างสม่ำเสมอ

           และต้นแก้วเจ้าจอมขณะมีอายุมากกว่า 1 ปีขึ้น ต้องทำการย้ายปลูกลงกระถางพลาสติกสีดำ หรือถุงเพาะชำสีดำขนาด 10x12 นิ้ว กำหนดวางระยะปลูกให้ห่างกันระหว่างต้น 90 เซ็นติเมตร และระหว่างแถว 90 เซนติเมตร ขณะที่ลำต้นมีความสูงโดยเฉลี่ย 120 เซ็นติเมตร เป็นระยะปลูกที่เหมาะสม ทำให้ได้ทรงต้นและทรงพุ่มที่สวยงาม

           และต้นแก้วเจ้าจอมที่มีอายุ 3 ปี ต้องทำการย้ายปลูกลงกระถางพลาสติกดำ ขนาด 40x30 เซนติเมตร กำหนดวางระยะปลูกให้ห่างกันระหว่างต้น 100-120 เซนติเมตร และระหว่างแถว 100-120 เซนติเมตร ขณะที่ลำต้นมีความสูงโดยเฉลี่ย 150 เซนติเมตร ด้วยวัสดุปลูกที่ผ่านการหมักที่ดีแล้ว และใส่ปุ๋ยสูตร 16-16-16 ประมาณ 1 ช้อนโต๊ะ เดือนละ 2 ครั้ง จะได้ทรงต้นเจริญเติบโตแข็งแรง ผิวของใบเป็นสีเขียวเข้มสด เป็นมัน ลำต้นตั้งตรงเป็นพุ่มสวยงาม สามารถน้ำไปตกแต่ง ประดับตามอาคาร สถานที่ตกแต่งสวน ให้ร่มเงา

           ประโยชน์ - เป็นไม้ประดับกระถาง ตกแต่งประดับภายในและภายนอกอาคาร
                           - เป็นไม้พุ่มสวยเหมาะปลูกเป็นไม้ประดับให้ร่มเงา ตกแต่งสวน
                           - เนื้อไม้เป็นไม้ที่หนักที่สุดในโลก แก่นไม้มีลักษณะสีน้ำตาลอมเขียวถึงดำ กระพี้มีสีเหลืออ่อน เนื้อไม้แข็งมาก เป็นมัน คุณสมบัติของเนื้อไม้มีลักษณะเป็นเส้นประสานกันแน่น และหนักมาก ไม้ชนิดนี้จมน้ำ ทนต่อแรงอัด และน้ำเค็ม จึงนิยมนำมาใช้ทำกรอบประกับเพลาเรือเดินทะเล หรือกรอบประกับเพลาเครื่องจักรในโรงงานต่างๆ ทำสิ่ว และนำมากลึงทำของใช้ต่างๆ เช่น ทำลูกโบว์ลิ่ง ทำรอก เป็นต้น
                          - ใช้เป็นยาสมุนไพรจากทุกส่วนของลำต้น โดยเฉพาะยางจากเนื้อไม้ในธรรมชาติซึ่งยางไม้นี้มีสีน้ำตาลอมเขียว ประกอบด้วยสารเคมีหลายชนิดในปริมาณค่อนข้างสูง ซึ่งมีคุณสมบัติในการรักษาโรค ได้แก่ แก่นไม้ ยางไม้ธรรมชาติ
                           - Lignans               : furoguiacidin , guaiacin , furoguaiacin , furohtsiaoxidin
                           - Resin acids         : guaiaretic , hydroguaiaretic , guaiacic and guaiaconic aicds
                           - Miscellaneous : vanillin , terpenoids , guaiagutin , guaiasaponin

วัสดุปลูก              - สำหรับปลูกพืชก็เป็นอีกปัจจัยหนึ่งที่มีความสำคัญ ไม่ต่างกับการกำหนดระยะปลูกที่เหมาะสม
                            -วัสดุดังกล่าวประกอบด้วย
                                    1. ดินร่วน                                          1                              ส่วน
                                    2.เปลือกมะพร้าวสับ                            1                              ส่วน
                                    3.ใบพืชตระกูลถั่ว                               1                              ส่วน
                                       (จามจุรี, ทองหลาง, กระถิน)
                                    4.มูลวัว                                             1                              ส่วน

โดยนำส่วนผสมทั้ง 4 ส่วนผสมคลุกเคล้าให้เป็นเนื้อเดียวกันและรดน้ำให้วัสดุปลูกมีความชื่นพอประมาณ สังเกตุโดยใช้มือกำดินผสม ว่ามีความเบาหรือหนัก / โปร่งหรือแน่น และที่สำคัญจะต้องไม่มีน้ำไหลออกตามซอกง่ามนิ้ว มือ สรุปเป็นอันใช้ได้ ดังนั้นจึงทำการกองหมักไว้เป็นระยะเวลา 1-2 เดือน ก็จะได้วัสดุปลูกที่มีคุณสมบัติที่เหมาะสำหรับปลูกพืชต่อไป (อุดม ,2550)

ภาพประกอบ

		$G:\DSC06158.JPG$
ต้นแก้วเจ้าจอม อายุ 27 ปี		ต้นกล้าเพาะด้วยเมล็ด อายุ 1-2 เดือน
$G:\ถ่าย 11 มค (5).JPG$		$G:\ถ่าย 11 มค (28).JPG$
ต้นแก้วเจ้าจอม อายุ 3-4 เดือน ระยะปลูก 15X15 เซ็นติเมตร		ต้นแก้วเจ้าจอม อายุ 1 ปี ระยะปลูก 50 x 50 เซนติเมตร
$G:\ถ่าย 11 มค (18).JPG$
ต้นแก้วเจ้าจอม อายุ 2 ปี ระยะปลูก 90X90 เซนติเมตร		ต้นแก้วเจ้าจอม อายุ 3 ปี ระยะปลูก 120 เซ็นติเมตร
$G:\DSC06470.JPG$
ต้นแก้วเจ้าจอม อายุ 2 ปี ระยะปลูก 90X90 เซนติเมตร		ต้นแก้วเจ้าจอม อายุ 2 ปี ระยะปลูก 90X90 เซนติเมตร
$G:\DSC06455.JPG$		$G:\แก้วเจ้าจอม.jpg$
วัสดุปลูกพืชที่ผ่านการหมักดีแล้วพร้อมใช้ปลูกพืชได้		ดอกแก้วเจ้าจอมสีน้ำเงินหรือฟ้าอมม่วง

คณะผู้วิจัย :
อุดม แก้วสุวรรณ์ , เนตรชนก เกียรติ์นนทพัทธ์ , เฟื่องฟ้า จันทนิยม ,สมร มณีเนตร , ประสงค์ สระเพิ่มพูล , ณรงค์ ทองดี
หน่วยงาน :
อนุรักษ์และใช้ประโยชน์พืชพรรณ ฝ่ายปฏิบัติการวิจัยและเรือนปลูกพืชทดลอง
สถาบันวิจัยและพัฒนา กำแพงแสน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน นครปฐม