การเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศ
(Climate Change) คือการเปลี่ยนแปลงใดๆ ของอากาศ ซึ่งเกิดขึ้นจากกิจกรรมของมนุษย์
ทั้งทางตรงและทางอ้อม อันทำให้ส่วนประกอบของบรรยากาศโลกเปลี่ยนแปลงไป
นอกเหนือจากการเปลี่ยนแปลงโดยธรรมชาติในช่วงเดียวกันโดยนับวันความแปรปรวนของภูมิอากาศและภัยพิบัติจะรุนแรงมากขึ้นทุกขณะในทั่วภูมิภาคของโลก
เนื่องจากสภาพภูมิอากาศกำลังเปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว โดยนักวิทยาศาสตร์เชื่อว่าการเผาผลาญเชื้อเพลิงฟอสซิล
(fossil fuel) ซึ่งเป็นแหล่งพลังงานสำคัญในการพัฒนาอุตสาหกรรมในช่วง
200 ปีที่ผ่านมา เป็นสาเหตุสำคัญที่ให้ความเข้มข้นของก๊าซเรือนกระจก
(greenhouse gas) ในบรรยากาศเพิ่มขึ้น ก่อให้เกิดปรากฏการณ์เรือนกระจก
(greenhouse effect) หรือภาวะโลกร้อน (global warming)
ภาวะโลกร้อนนี้มีผลต่อการอยู่รอดของสิ่งมีชีวิต
เนื่องจากอุณหภูมิโดยรวมสูงขึ้น ทำให้ฤดูกาลต่างๆ เปลี่ยนแปลงไป
สิ่งมีชีวิตที่ไม่สามารถปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนไปได้
ก็จะค่อยๆ ตายลงและอาจสูญพันธุ์ไปในที่สุด สำหรับผลกระทบต่อมนุษย์นั้น
อุณหภูมิที่เพิ่มสูงขึ้นอาจทำให้บางพื้นที่กลายเป็นทะเลทราย ประชาชนขาดแคลนอาหารและน้ำดื่ม
บางพื้นที่ประสบปัญหาน้ำท่วมหนักเนื่องจากฝนตกรุนแรงขึ้น น้ำแข็งขั้วโลกและบนยอดเขาสูงละลาย
ทำให้ปริมาณน้ำทะเลเพิ่มสูงขึ้น พื้นที่ชายฝั่งทะเลบางพื้นที่อาจจมหายไป
การเปลี่ยนแปลงเหล่านี้อาจทำให้ระบบนิเวศบางแห่งเกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างถาวร
ไม่สามารถกลับคืนสู่สภาพเดิมได้ ดังนั้น ปัญหาด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศจึงเป็นปัญหาสำคัญที่มวลมนุษยชาติจะต้องร่วมมือกันป้องกัน
และเสริมสร้างความสามารถในการรองรับการเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้น
การเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศในประเทศไทยนั้นพบว่าในรอบ
30 ปีที่ผ่านมา ประเทศไทยมีอุณหภูมิสูงสุดเพิ่มขึ้นเฉลี่ย 1 องศาเซลเซียส
(ภาพที่ 1) และมีจำนวนวันที่อุณหภูมิสูงกว่า 35 องศาเซลเซียส เพิ่มขึ้นเฉลี่ย
40 วัน/ปี (ภาพที่ 2) แต่มีปริมาณฝนรายปีเพิ่มขึ้นเฉลี่ย 110 มิลลิเมตร/ปี
(ภาพที่ 3) ซึ่งปรากฏการณ์นี้ส่งผลให้เกิดภัยธรรมชาติต่างๆ เช่น
ภาวะแห้งแล้งที่รุนแรงและยาวนาน ภาวะน้ำท่วมอย่างฉับพลันและเอ่อล้นเป็นเวลานาน
และแผ่นดินถล่มหรือดินลื่นไถล ซึ่งเกิดขึ้นเป็นประจำทุกปีและนับวันจะทวีความรุนแรงยิ่งขึ้น
อันส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศเกษตรอย่างสูง เช่น พื้นที่การเกษตรที่เสียหายจากภัยธรรมชาติไม่สามารถให้ผลผลิตได้
อุณหภูมิ น้ำฝน และปริมาณก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ที่เพิ่มขึ้น ทำให้การติดดอกและออกผลลดลง
ประสิทธิภาพพื้นที่การเกษตรให้ผลผลิตที่ลดลง สัตว์เกิดความเครียด
ป่วย ทำให้ปริมาณและคุณภาพผลผลิตปศุสัตว์ลดลงการระบาดของโรคแมลง
พื้นที่การเกษตรลดลงจากการกัดเซาะและจมตัวของแผ่นดินเนื่องจากระดับน้ำทะเลสูงขึ้น
ปัญหาการรุกล้ำของน้ำเค็มต่อระบบน้ำในแผ่นดินและระบบน้ำใต้ดิน พรรณพืชท้องถิ่นสูญพันธุ์เป็นจำนวน
เหล่านี้ส่งผลต่อคุณภาพชีวิตของคน ทั้งทางด้านการขาดแคลนน้ำและอาหาร
การเกิดโรคระบาดและมลพิษ สุขภาพ ความมั่นคงทางเศรษฐกิจ อาชีพและครอบครัว
ซึ่งส่งผลกระทบโดยตรงต่อความมั่นคงของเศรษฐกิจและสังคมของประเทศโดยรวม
|