ข้าวฟ่างอาหารสัตว์ (Forage sorghum) เป็นข้าวฟ่างชนิดหนึ่ง (Sorghum bicolor) ซึ่งจัดเป็นพืชโตเร็ว (Fast growing crop) ที่สามารถเจริญเติบโตได้อย่างรวดเร็ว ในระยะเวลาอันสั้น แต่ให้ผลผลผลิตเท่ากับหรือมากกว่าและมีคุณค่าทางอาหารสูงเช่นเดียวกับหญ้าอาหารสัตว์ที่ปลูกในฟาร์ม นอกจากนั้นยังปลอดภัยจากกรดที่ไม่พึงประสงค์ ทำให้ไม่เป็นอันตรายสำหรับสัตว์อีกด้วย

การปลูก
ตามปกติมักจะเริ่มปลูกในช่วงต้นฝนตั้งแต่เดือนพฤษภาคม โดยเตรียมดินให้เหมือนการปลูกข้าวโพดทั่วไป และใช้เมล็ดพันธุ์ในอัตราตั้งแต่ 2.5- 4.0 กิโลกรัมต่อไร่ (ดูจากฉลากข้างถุงของพันธุ์ที่จะใช้) ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับพันธุ์ที่ใช้ จะเป็นพันธุ์ทางการค้า หรือ พันธุ์ของทางราชการ ซึ่งการปลูกนั้นก็เตรียมดินให้เหมาะสมและปลูกเป็นแถวจะสะดวกในการเก็บเกี่ยว

เกษตรกรต้องแบ่งพื้นที่ภายในฟาร์มที่ปลูกหญ้ามาใช้เป็นแปลงสำหรับปลูกข้าวฟ่างอาหารสัตว์เพื่อสนับสนุนอาหารหยาบสดในกรณีที่หญ้าในแปลงอาจจะเจริญเติบโตไม่ทันต่อความต้องการของโคทั้งหมดในฟาร์ม
การตัดและนำไปใช้ประโยชน์
โดยเริ่มตัดครั้งแรกที่อายุ 60 วัน และสามารถตัดได้อีกทุกๆ 45 วัน โดยตัดต้นเหนือพื้นดินราว 15 ซม. เกษตรกรสามารถปลูกเพื่อให้โคกินไม่ว่าจะเป็นในรูปสดหรือหมักโดยสามารถตัดได้ 2 ถึง 3 ครั้ง (ขึ้นอยู่กับพันธุ์ที่ใช้ )
ตารางแสดง ผลผลิต (กิโลกรัมน้ำหนักสด/ไร่) เปรียบเทียบระหว่างพืชโตเร็ว 4 ชนิด ตัดครั้งแรกเมื่ออายุ 60 วัน และตัดครั้งที่ 2 และ 3 เมื่ออายุ 45 วัน
ชนิดพืช |
ตัดครั้งที่ 1 |
ตัดครั้งที่ 2 |
ตัดครั้งที่ 3 |
ข้าวโพด |
6,590 |
- |
- |
พันธุ์ Jumbo |
8,410 |
5,735 |
1,183 |
พันธุ์ Sweet Jumbo |
8,030 |
3,655 |
975 |
มข.40 |
7,275 |
3,480 |
485 |
ตารางแสดง ผลการวิเคราะห์หาคุณค่าทางโภชนะระหว่างข้าวฟ่าง 3 ชนิด ตัดครั้งแรกที่อายุตัด 60 วัน
ชนิดพืช |
DM (%) |
Protein (%) |
NDF (%) |
ADF (%) |
พันธุ์ Jumbo |
23.94 |
5.7 |
68.43 |
47.62 |
พันธุ์ Sweet Jumbo |
25.93 |
5.0 |
60.58 |
39.72 |
พันธุ์ มข. 40 |
22.59 |
4.32 |
61.75 |
42.95 |
ตารางแสดง ผลการวิเคราะห์หาคุณค่าทางโภชนะระหว่างข้าวฟ่าง 3 ชนิด ตัดครั้งที่ 2 และ3 ที่อายุตัด 45 วัน
ชนิดพืช |
DM (%) |
Protein (%) |
NDF (%) |
ADF (%) |
พันธุ์ Jumbo |
17.69 |
10.05 |
63.05 |
38.03 |
พันธุ์ Sweet Jumbo |
17.74 |
10.61 |
59.08 |
36.24 |
พันธุ์ มข. 40 |
18.42 |
10.26 |
61.0 |
36.11 |
จากการทดสอบ ผลผลิตนมของแม่โครีดนมที่เลี้ยงด้วยข้าวฟ่างอาหารสัตว์ครั้งแรกที่อายุ 60 วัน พบว่าแม่โคสามารถให้นมวันละ 9-10 กก./วัน และเมื่อตัดที่ 45 วันแม่โคให้นมเพิ่มเป็นวันละ 12-13 กก./วันโดยเสริมอาหารข้นเล็กน้อย
|