ปฏิกิริยาเปิดวงแหวน
(ring opening reaction) ของวงแหวนออกซาซีนของเบนซอกซาซีนมอนอเมอร์
(3,4-Dihydro-1,3-2H-benzoxazine) ที่มีโครงสร้างหลักเป็นฟีนอลที่มีหมู่แทนที่หนึ่งหมู่ที่ตำแหน่งพารา
จะได้ผลผลิตหลักเพียงชนิดเดียว N,N-bis(2-hydroxybenzyl)alkylamine
หรือเบนซอกซาซีนไดเมอร์ที่มีโครงสร้างสมมาตร (ดังรูปที่ 1) นอกจากนี้แล้ว
ปฏิกิริยาการเปิดวงแหวนนี้จะไม่ให้สารผลผลิตอื่นๆ ที่เป็นทั้งพอลิเมอร์และสารวงแหวนขนาดใหญ่
รูปที่ 1. ปฏิกิริยาการเปิดวงแหวนของเบนซอกซาซีนมอนอเมอร์ที่มีโครงสร้างหลักเป็นฟีนอล
ที่มีหมู่แทนที่หนึ่งหมู่ที่ตำแหน่งพารา
ในงานวิจัยที่ผ่านมาของคณะวิจัยจิรชาญชัยและเลาห์บุตรี
พบว่า เบนซอกซาซีนไดเมอร์แสดงสมบัติเป็นซุปปราโมเลกุลซึ่งสามารถตอบสนองต่อไอออนของโลหะได้ในลักษณะที่เป็นโมเลกุลกลุ่มก้อน
(molecular assembly) นอกจากนี้แล้วโครงสร้างของไดเมอร์มีหมู่ฟีนอลสองหมู่ในโครงสร้างจึงสามารถที่จะนำมาใช้ในการพัฒนาโครงสร้างโดยอาศัยการออกแบบโมเลกุล
ประกอบเข้ากับการใช้ปฏิกิริยาทางเคมีอินทรีย์ที่ไม่ยุ่งยาก เช่น ปฏิกิริยาเอสเทอร์ริฟิเคชัน
(Esterification) หรืออีเทอร์ริฟิเคชัน (Etherification) ในงานวิจัยนี้จึงอยู่บนพื้นฐานในการใช้เบนซอกซาซีนเป็นโมเลกุลหลักในการออกแบบให้มีโครงสร้างเป็นสารซุปปราโมเลกุล
เมื่อดำเนินการทำปฏิกิริยาอีเทอร์ริฟิเคชั่น พบว่า หมู่เอ็น-โพลพิว
(n-propyl group) จะเข้าแทนที่ในหมู่ไฮดรอกซิลของเบนซอกซาซีนไดเมอร์เพียงข้างเดียว
เกิดผลผลิตที่มีโครงสร้างเป็นแบบอสมมาตรเป็น N,N-bis((2-hydroxy-5-alkylbenzyl)-2-propoxy-5-alkylbenzyl)alkylamine
(ดังรูปที่ 2) ทั้งนี้เนื่องมาจากพันธะไฮโดรเจนที่เกิดขึ้นภายในโมเลกุลของเบนซอกซีนไดเมอร์
ส่งผลให้หมู่ไฮดรอกซิลทั้งสองหมู่ของเบนซอกซาซีนไดเมอร์มีความว่องไวต่อปฏิกิริยาไม่เท่ากันทั้งสองด้าน
รูปที่ 2. ปฏิกิริยาอีเทอร์ริฟิเคชันของเบนซอกซาซีนไดเมอร์กับเอ็น-โพลพิว
โบรไมด์
จากงานวิจัยเบื้องต้นประกอบกับการออกแบบโมเลกุล
ทำให้สามารถเตรียมสารซุปปราโมเลกุลชนิดใหม่อีกประเภทหนึ่งที่มีโครงสร้างแบบอสมมาตร
โดยการดำเนินปฏิกิริยาอีเทอร์ริฟิเคชันระหว่างไตรโทลซิลเตต ไตรเอทานอลเอมีน
(tritosylated triethanolamine) และเบนซอกซาซีนไดเมอร์ เกิดผลิตภัณฑ์เป็น
tris-2-(N,N-bis(2-hydroxy-5-alkylbenzyl)(5-alkylbenzyl)alkylamine)triethoxy
amine (ดังรูปที่ 3)
รูปที่ 3. ปฏิกิริยาอีเทอร์ริฟิเคชันของเบนซอกซาซีนไดเมอร์กับไตรโทลซิลเตต
ไตรเอทานอลเอมีน
|