ผลของโปรแกรมการออกกำลังกายในน้ำลึกและการออกกำลังกาย
เพื่อการรักษาทั่วไปสำหรับการฟื้นฟูภายหลังผ่าตัดซ่อมสร้างเอ็นไขว้หน้าข้อเข่าระยะเฉียบพลัน

           การบาดเจ็บจากการกีฬาเป็นปัญหาสำคัญยิ่งในปัจจุบัน โดยเฉพาะการบาดเจ็บของนักกีฬาซึ่งเป็นความหวังของทีมหรือนักกีฬาอาชีพ จากสถิติพบว่าการบาดเจ็บที่บริเวณข้อเข่านั้นมีอุบัติการณ์ที่เกิดการบาดเจ็บสูงมาก โดยเฉพาะบริเวณเอ็นไขว้หน้าข้อเข่าในนักกีฬาฟุตบอล ซึ่งปัจจุบันเป็นกีฬาที่ได้รับความนิยมสูง การรักษาของแพทย์ในปัจจุบันถ้าไม่ผ่าตัดจะแนะนำให้สร้างความแข็งแรงของกล้ามเนื้อต้นขา แต่ในรายที่จำเป็นต้องผ่าตัดแพทย์นิยมใช้วิธีผ่าตัด 2 วิธีคือวิธีแรกนำเอ็นที่1/3กึ่งกลางลูกสะบ้ามาใช้ทดแทนเอ็นที่ขาด อีกวิธีคือการนำเอ็นกล้ามเนื้อต้นขาด้านหลังมาทดแทน

          การรักษาการบาดเจ็บเอ็นไขว้หน้าข้อเข่าฉีกขาดนั้นมีความหลากหลายซึ่งแต่ละวิธีนั้นจะมีข้อดีข้อเสียแตกต่างกันจึงจำเป็นต้องมีขั้นตอน วิธีการฟื้นฟูที่เหมาะสมซึ่งจะช่วยลดปัญหา การบาดเจ็บเรื้อรัง และการบาดเจ็บซ้ำซ้อน จากการศึกษาค้นคว้างานวิจัยที่เกี่ยวข้องพบว่า การออกกำลังกายเพื่อฟื้นฟูกล้ามเนื้อในน้ำช่วยลดการอักเสบบวมรวมถึงหน้าที่การทำงานของข้อต่อดีกว่าการฟื้นฟูบนบกภายหลังการผ่าตัด 8 สัปดาห์ ดังนั้นจึงมีแนวคิดที่จะนำการฟื้นฟูด้วยการออกกำลังกายในน้ำ ในการฟื้นฟูผู้ป่วยระยะแรก หลังจากผู้ป่วยได้รับการผ่าตัดแล้ว 2 วัน ซึ่งผู้ป่วยยังไม่สามารถลงน้ำหนักได้เต็มที่

           ดังนั้นการวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและเปรียบเทียบผลการฟื้นฟูสภาพหลังผ่าตัดซ่อมสร้างเอ็นไขว้หน้าข้อเข่า ที่มีต่อความแข็งแรงของกล้ามเนื้อต้นขา มุมการเคลื่อนไหวของข้อเข่า ระดับความเจ็บปวด เส้นรอบวงของข้อเข่าระหว่างการออกกำลังกายในน้ำลึก กับการออกกำลังกายเพื่อการรักษาโดยทั่วไปภายหลังการผ่าตัด 2 สัปดาห์ กลุ่มตัวอย่างคือผู้บาดเจ็บเอ็นไขว้หน้าข้อเข่าฉีกขาด จำนวน 20 คน ซึ่งได้มาจากการอาสาสมัคร แบ่งกลุ่มตัวอย่างออกเป็น 2 กลุ่มโดยการจัดเข้ากลุ่มอย่างง่าย กลุ่มละ 10 คน กลุ่มที่ 1 ให้โปรแกรมการออกกำลังกายในน้ำลึก กลุ่มที่ 2 ให้โปรแกรมการออกกำลังกายเพื่อการรักษาทั่วไป 3 วันต่อสัปดาห์ เป็นระยะเวลา 2 สัปดาห์ วัดความแข็งแรงของกล้ามเนื้อแบบไอโซเมตริก วัดมุมการเคลื่อนไหวของข้อเข่า วัดระดับความปวด และวัดเส้นรอบวงข้อเข่า ก่อนการผ่าตัดและภายหลังการผ่าตัด 2 สัปดาห์

           ผลการวิจัยพบว่า ความแข็งแรงของกล้ามเนื้อต้นขาท่าเหยียดและท่างอ มุมการเคลื่อนไหวท่างอข้อเข่า และ เส้นรอบวงของข้อเข่า ก่อนและภายหลังการผ่าตัด 2 สัปดาห์ แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ทั้งสองกลุ่ม และจากการเปรียบเทียบผลการออกกำลังกายระหว่างกลุ่มการออกกำลังกายในน้ำลึก และ การออกกำลังกายเพื่อการรักษาทั่วไป พบว่า มุมการเคลื่อนไหวท่าเหยียดและงอข้อเข่า และระดับความเจ็บปวด แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ภายหลังการผ่าตัด 2 สัปดาห์ ผลการวิจัยครั้งนี้สรุปได้ว่าการออกกำลังกายในน้ำจะช่วยเพิ่มมุมการเคลื่อนไหวของผู้ป่วย และลดระดับความเจ็บปวดของข้อเข่าภายหลังการผ่าตัด 2 สัปดาห์ ในผู้ป่วยหลังผ่าตัดซ่อมสร้างเอ็นไขว้หน้าข้อเข่าระยะเฉียบพลัน

ตัวอย่างท่าการออกกำลังกายในน้ำลึก
สำหรับการฟื้นฟูสภาพหลังผ่าตัดซ่อมสร้างเอ็นไขว้หน้าข้อเข่าระยะเฉียบพลัน



หมายเหตุ การออกกำลังกายในน้ำลึกควรเลือกสระที่มีระดับน้ำลึกโดยที่เมื่อลอยตัวอยู่บนอุปกรณ์
(โฟมเส้น ช่วยลอยตัว)แล้วเท้าไม่แตะพื้น

ราตรี เรืองไทย1 นพ.ชนินทร์ ล่ำซำ2 และ ณรงค์ จันทร์หอม2
1คณะวิทยาศาสตร์การกีฬา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
2คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล
โทร. 0-2579-0594, 0-2942-8675