ข้าวโพดหวาน
(Zea mays L. saccharata) เป็นพืชผักอุตสาหกรรมที่มีบทบาทสำคัญทางเศรษฐกิจอันดับหนี่งของประเทศไทย
เพื่อใช้ในการบริโภคฝักสด และการแปรรูปบรรจุกระป๋อง แบบบรรจุทั้งเมล็ด
(whole kernel) ข้าวโพดครีม (cream-style corn) และแบบบรรจุทั้งฝัก
(corn-on-cob) นอกจากนี้ ยังมีการแปรรูปแบบแช่แข็งทั้งเมล็ด แช่แข็งทั้งฝัก
เมล็ดแห้ง และน้ำนมข้าวโพด ปัจจุบัน ความต้องการข้าวโพดหวานของโรงงานเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว
และเป็นผลให้ในปี พ.ศ.2548 ประเทศไทยส่งออกข้าวโพดหวานบรรจุกระป๋องเพิ่มขึ้นเป็นปริมาณ
103,975 ตัน คิดเป็นมูลค่า 3,031.99 ล้านบาท และส่งออกข้าวโพดหวานแช่แข็งปริมาณ
5,798.55 ตัน มูลค่า 168.55 ล้านบาท โดยเป็นผู้ส่งออกข้าวโพดหวานอันดับ
4 ของโลก วัตถุประสงค์หลักของโครงการปรับปรุงพันธุ์ข้าวโพดหวานของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์เพื่อพัฒนาพันธุ์ข้าวโพดหวานลูกผสมเดี่ยวที่ให้ผลผลิตสูง
และมีคุณภาพในการรับประทานที่ดี สำหรับตลาดฝักสดและอุตสาหกรรมแปรรูป
การปรับปรุงพันธุ์ข้าวโพดหวานใช้วิธีการสร้างประชากร โดยนำพันธุ์ข้าวโพดหวานจากต่างประเทศที่ควบคุมด้วยยีนชรังเค่น-2
(shrunken-2) และ บริทเทิ่ล-1 (brittle-1) มาผสมกับพันธุ์ผสมเปิด และสายพันธุ์แท้ข้าวโพดไร่ที่ดีเด่นของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
จากนั้นพัฒนาและปรับปรุงประชากรโดยใช้วิธีการคัดเลือกรวม 3 - 4 รอบ
เพื่อให้สามารถปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อม และมีลักษณะทางการเกษตรที่ดี
แล้วคัดเลือกประชากรที่มีศักยภาพมาปรับปรุงพันธุ์แบบ Testcross Selection
with Inbred Tester และนำประชากรที่ดีมาสกัดสายพันธุ์ และพัฒนาเป็นสายพันธุ์แท้โดยใช้วิธีการคัดเลือกแบบบันทึกประวัติ
การประเมินสายพันธุ์ใช้วิธี line x tester analysis โดยนำสายพันธุ์ผสมตัวเอง
S2 - S4 ผสมกับตัวทดสอบที่เป็นสายพันธุ์แท้ตามแบบเฮเทอโรซีส นอกจากนี้
ยังมีการนำสายพันธุ์แท้ที่ดีมาผสมแบบพบกันหมดเพื่อประเมินสมรรถนะการผสมของสายพันธุ์และลูกผสม
การสกัดสายพันธุ์จากพันธุ์ลูกผสมที่เป็นการค้า และการปรับปรุงสายพันธุ์แท้ที่ดีเด่นให้มีลักษณะที่ดีขึ้น
การประเมินพันธุ์ลูกผสมในปีที่ 1 - 2 ทำที่ศูนย์วิจัยข้าวโพดและข้าวฟ่างแห่งชาติ
ปีที่ 3 เพิ่มการทดสอบพันธุ์ลูกผสมเดี่ยวที่ดีเด่นในการเปรียบเทียบพันธุ์ข้าวโพดหวานลูกผสมร่วมกันระหว่างภาครัฐและเอกชนในสถานีทดลองต่าง
ๆ ทดสอบพันธุ์ในไร่เกษตรกร ทดสอบเขตกรรม ทดสอบโรคและแมลง ทดสอบผลผลิตของสายพันธุ์พ่อแม่
ทดสอบการผลิตเมล็ดพันธุ์ลูกผสม และทดสอบการแปรรูป ปีที่ 4 คัดเลือกลูกผสมเดี่ยวก่อนจำหน่ายเป็นการค้าแล้วทดสอบพันธุ์เหมือนปีที่
3 และทดสอบแปลงใหญ่ในไร่เกษตรกร ปีที่ 5 คัดเลือกลูกผสมเดี่ยวที่ดีที่สุดแล้วเผยแพร่สู่เกษตรกรและโรงงานแปรรูป
ผลการวิจัยและพัฒนาพันธุ์อย่างต่อเนื่องในช่วง 15 ปี (พ.ศ. 2535-2549)
ได้ลูกผสมเดี่ยว พันธุ์อินทรี 1, อินทรี 2, KSSC 503, KSSC 978 (ลูกผสมเดี่ยวสองสี)
และ KSSC 563 ซึ่งได้เผยแพร่สู่เกษตรกร ภาครัฐและเอกชน ในปี พ.ศ.2538,
2542, 2546, 2547 และ 2548 ตามลำดับ และจะเผยแพร่ข้าวโพดหวานลูกผสมเดี่ยวพันธุ์ใหม่
KSSC 604 ในปี พ.ศ.2550 นี้
|