การเพาะเลี้ยงเอ็มบริโอข้าวโพด
Embryo culture in maize

การเพาะเลี้ยงเอ็มบริโอข้าวโพดมีขั้นตอนดังนี้

  1. นำฝักข้าวโพด ที่มีอายุ 12-14 วันหลังจากการผสมเกสรมาฟอกฆ่าเชื้อโดยแช่ในน้ำกลั่นที่นึ่งฆ่าเชื้อผสมกับคลอรอกซ์ 15 เปอร์เซ็นต์ และทวีน 20 2-3 หยด เขย่าเป็นเวลา 30 นาที แล้วล้างด้วยน้ำกลั่นที่นึ่งฆ่าเชื้อแล้วอีก 2 ครั้ง
  2. ใช้ปลายมีดฝานส่วนปลายเมล็ดทิ้งไปประมาณ 1/3 แคะเอ็มบริโอของข้าวโพด 30 เอ็มบริโอ ออกมาเลี้ยงบนอาหารแข็งสูตร N6 ที่เติม NAA 0.5 มก./ล. 2,4-D 2.0 มก./ล. น้ำตาลซูโครส 20 ก./ล. และวุ้น phytagel 2.6 ก./ล. (Chu, 1975) ที่บรรจุอยู่ในจานแก้ว (petridish)
  3. นำไปเก็บในที่มืด อุณหภูมิ 27 องศาเซลเซียส เป็นเวลา 6 วัน เมื่อเอ็มบริโอเริ่มพัฒนาเป็นต้นอ่อนมียอดยาวประมาณ1 เซนติเมตร ย้าย petridish ไปวางบนชั้นเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อที่อุณหภูมิ 27 องศาเซลเซียส ภายใต้สภาพที่มีแสงจากหลอด Grolux และ Cool white ที่ความเข้มแสง 3,000 ลักซ์ 16 ชั่วโมงต่อวัน เป็นเวลา 6 วัน
  4. เตรียมขวดอาหารที่ใส่ Growth medium (GM) ที่เติม IBA 1 มก./ล. และน้ำตาลซูโครส 25 ก./ล. ใช้ vermiculite เป็นวัสดุค้ำจุนโดยตวง GM 45 มิลลิลิตร ใส่ในขวดที่มี vermiculite 3.3 กรัม ย้ายต้นอ่อนข้าวโพดลงในขวดในสภาพปลอดเชื้อ ขวดละ 2 ต้น ปิดฝาซึ่งเจาะรูตรงกลางขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 1 เซนติเมตร อุดรูด้วยสำลีเพื่อเพิ่มการถ่ายเทอากาศภายในขวดเพาะเลี้ยง วางขวดบนชั้นเพาะเลี้ยงเพื่อชักนำให้มีการเจริญเติบโตเป็นต้นที่สมบูรณ์
  5. หลังจากนั้น 18-20 วัน เมื่อต้นข้าวโพดมีใบโตเต็มที่ 3 ใบ มีรากยาวพอสมควร ย้ายต้นออกมาล้าง vermiculite ออกจากรากให้หมด จากนั้นย้ายลงปลูกในถุงพลาสติกที่มีส่วนผสมของ ดิน : ทราย : ขุยมะพร้าว อัตรา 1 : 1 : 1 ประมาณ 2 สัปดาห์ จึงย้ายปลูกลงแปลง เพื่อดูการเจริญเติบโตในสภาพแวดล้อมภายนอก


 

ชบา จำปาทอง และ ณัฏฐินี โปรดเมธี
หน่วยงาน สถาบันอินทรีจันทรสถิตย์เพื่อการค้นคว้าและพัฒนาพืชศาสตร์
ศูนย์วิจัยข้าวโพดและข้าวฟ่างแห่งชาติ
โทร. 044-361770-4