ตำบลแหลมผักเบี้ย อำเภอบ้านแหลม จังหวัดเพชรบุรี
| ด้วยพระเนตรอันยาวไกลและพระอัจฉริยภาพของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเกี่ยวกับปัญหาสิ่งแวดล้อมที่เสื่อมโทรมเป็นลำดับ พระองค์จึงมีพระราชดำริให้ดำเนินการศึกษาวิจัยดังปรากฏให้เป็นที่ประจักษ์แก่อาณาประชาราษฎร์โดยทั่วไปแล้วว่า มีโครงการศึกษาวิจัยและพัฒนามากกว่า 2,000 โครงการ ซึ่งทั้งหมดเป็นโครงการที่เกี่ยวข้องกับสิ่งแวดล้อมทั้งสี่มิติ คือ ทรัพยากรสิ่งแวดล้อม เทคโนโลยีสิ่งแวดล้อม ของเสียและมลพิษสิ่งแวดล้อม และทรัพยากรสิ่งแวดล้อมสังคม ผลิตผลของโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริทำให้เกิดการพัฒนาเศรษฐกิจ สังคม การเมือง และการปกครองของประเทศได้อย่างมีคุณค่ายิ่ง และเป็นที่ยอมรับในพระอัจฉริยภาพของพระองค์ท่านอย่างหาที่เปรียบมิได้ พระองค์ท่านได้สร้างองค์ความรู้ทางด้านปรากฏการณ์ซึ่งสามารถนำไปแก้ไขปัญหาและองค์ความรู้ที่ซ่อนเร้นทุกๆ สาขาและมีการเรียนรู้สืบเนื่องตลอดเวลา อย่างไรก็ดี ผลผลิตของโครงการศึกษาวิจัยและพัฒนาสิ่งแวดล้อมแหลมผักเบี้ยอันเนื่องมาจากพระราชดำริ เป็นลักษณะของการค้นคว้าวิจัยเพื่อสร้างเทคโนโลยีเช่นกัน แต่เป็นเทคโนโลยีอย่างง่าย สามารถสร้างเองได้ และใช้หลักธรรมชาติช่วยธรรมชาติ ด้วยเหตุผลเหล่านี้จึงสามารถนำมาประยุกต์ใช้ได้ในทุกๆ พื้นที่ของประเทศ โครงการศึกษาวิจัยและพัฒนาสิ่งแวดล้อมแหลมผักเบี้ยอันเนื่องมาจากพระราชดำริ เป็นโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริที่พระองค์ท่านได้ทรงเห็นถึงความสำคัญของปัญหาขยะและน้ำเสียชุมชน อันเป็นปัญหาที่รุนแรงและขยายวงกว้างขึ้นเรื่อยๆ ทั่วประเทศ เหตุของปัญหานอกจากการเพิ่มขึ้นของประชากรและการขยายพื้นที่ที่อยู่อาศัยแล้ว ยังทรงเห็นว่าเทคโนโลยีตะวันตกที่ใช้ตั้งแต่ในอดีตจนถึงปัจจุบันนั้นอาจไม่เหมาะสมกับสภาพและลักษณะภูมิประเทศของประเทศไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งการฝังกลบแบบถูกสุขลักษณะที่ต้องใช้พื้นที่เกษตรกรรมเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ส่งผลให้พื้นที่การเกษตรและผลผลิตเกษตรลดน้อยลงอาจเกิดขึ้นในไม่ช้าก็เร็ว ด้วยเหตุดังกล่าว จึงมีพระราชดำริให้มีการศึกษาวิจัยและพัฒนาสิ่งแวดล้อมขึ้น ณ ตำบลแหลมผักเบี้ย อำเภอ บ้านแหลม จังหวัดเพชรบุรี ตั้งแต่วันที่ 12 กันยายน 2533 เป็นต้นมา มูลนิธิชัยพัฒนาและสำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ โดยความร่วมมือกับกรมชลประทานและเทศบาลเมืองเพชรบุรี ได้ดำเนินการปรับปรุงระบบระบายน้ำเสียในเขตเทศบาลเมืองเพชรบุรี สร้างสถานีสูบน้ำเสียจากเทศบาลเมืองเพชรบุรีเพื่อปั๊มน้ำเสียส่งเข้าท่อลำเลียงน้ำเสียยาว 18.5 กิโลเมตร เข้าสู่ระบบบ่อบำบัด แปลงหญ้าเลี้ยงสัตว์ แปลงพืชน้ำ และแปลงป่าชายเลน ซึ่งเป็นหน่วยศึกษาวิจัยและพัฒนาสิ่งแวดล้อม คือ บำบัดน้ำเสียชุมชนด้วยระบบบ่อบำบัดและระบบพืชบำบัด นอกจากนี้ยังได้สร้างเทคโนโลยีกล่องคอนกรีตกำจัดขยะเพื่อการศึกษาวิจัย ณ กองขยะของเทศบาลเมืองเพชรบุรีและที่โครงการศึกษาวิจัยและพัฒนาสิ่งแวดล้อมแหลมผักเบี้ยอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ซึ่งตั้งอยู่ที่ตำบลแหลมผักเบี้ย อำเภอบ้านแหลม จังหวัดเพชรบุรีอีกจำนวนหนึ่ง อนึ่ง การศึกษาวิจัยและพัฒนาสิ่งแวดล้อมของโครงการฯ ได้เริ่มขึ้นภายหลังการก่อสร้างหน่วยศึกษาวิจัยเรียบร้อยแล้วในปี 2536 แต่มีบางประเด็นของงานวิจัยได้เริ่มก่อนแล้วในปี 2534-2536 ได้แก่ การศึกษาวิจัยเพื่อคัดเลือกหาชนิดพันธุ์ไม้น้ำที่ใช้บำบัดน้ำเสีย หาสัดส่วนระหว่างดินนาต่อทราย การศึกษาการยอมรับโครงการของประชาชนในพื้นที่และความรู้ความเข้าใจขยะและน้ำเสียของประชาชน ช่วงปี 2536-2543 ได้ทำการศึกษาวิจัยได้องค์ความรู้ประมาณ 300 กว่าองค์ความรู้และทางคณะผู้วิจัยได้นำองค์ความรู้ที่ค้นพบนั้นมาทำการสร้างเทคโนโลยีกล่องคอนกรีตกำจัดขยะ เทคโนโลยีระบบพืชบำบัดน้ำเสียชุมชน เทคโนโลยีระบบบ่อบำบัดน้ำเสียชุมชน และการบำบัด น้ำเสียด้วยป่าชายเลน แล้วนำเทคโนโลยีดังกล่าวส่งเสริมเผยแพร่สู่สาธารณชนตั้งแต่ปี 2543 เป็นต้นมา ภายหลังการส่งเสริมเผยแพร่ฯ พบว่ามีปัญหาเกิดขึ้นหลากหลายลักษณะ จึงได้ทำการวิจัยพัฒนาปรับใช้ควบคู่กับการส่งเสริมเผยแพร่ฯ ที่ขยายผลไปยังศูนย์การถ่ายทอดเทคโนโลยีที่จังหวัดอุตรดิตถ์ สุโขทัย อุบลราชธานี จันทบุรี สุพรรณบุรี นครนายก และตรัง โดยได้รับงบประมาณสนับสนุนจากสำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ ทำให้ประสิทธิภาพการถ่ายทอดได้รับการพัฒนาขึ้นเรื่อยๆ แม้กระนั้นก็ตาม การวิจัยปรับใช้ที่ต้องทำควบคู่กับการถ่ายทอดเทคโนโลยีอันเนื่องมาจากพระราชดำริก็ยังมีความจำเป็นอย่างยิ่ง เนื่องด้วยลักษณะภูมิศาสตร์ ภูมิสังคม ฯลฯ ของประเทศไทยนั้นแตกต่างกัน ดังนั้นคงไม่สามารถที่จะยึดใช้เทคโนโลยีที่ตายตัวได้ เนื่องด้วยพระราชดำริการใช้ธรรมชาติต่อการสร้างเทคโนโลยีธรรมชาติช่วยธรรมชาตินั้น ต้องใช้ธรรมชาติและวัสดุพื้นบ้านที่มีความแตกต่างทางภูมิศาสตร์ ภูมิสังคม ฯลฯ เป็นวัสดุสร้าง เพื่อสร้างเทคโนโลยีให้ขับเคลื่อนได้อย่างมีประสิทธิภาพตามแนวพระราชดำริทุกประการ ปัจจุบันการขยายผลโครงการฯ ไปสู่ภูมิภาคต่างๆ ทั่วประเทศได้ดำเนินไปอย่างต่อเนื่อง ด้วยมุ่งหวังว่าปัญหาสิ่งแวดล้อมอันเนื่องจากสาเหตุมลพิษและของเสียชุมชนจะบรรเทาลงได้ และพสกนิกรชาวไทยจะได้อยู่อาศัยภายใต้มหาเศวตฉัตรแห่งองค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอย่างเป็นสุขถ้วนทั่วกัน ด้วยน้ำพระทัยที่มีพระมหากรุณาธิคุณอันยิ่งใหญ่ไพศาลจึงทำให้สิ่งแวดล้อมไทยคงอยู่ได้อย่างยั่งยืนตลอดไป พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ และสมเด็จพระเทพฯ เสด็จเยือนโครงการ เมื่อ 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2547
|
||||||||||
รายนามหัวหน้าโครงการและคณะผู้วิจัย
หน่วยงาน วิทยาลัยสิ่งแวดล้อม
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ |
