ไหมปั่น...ผ้าไทยยุคใหม่
ภาควิชาคหกรรมศาสตร์ คณะเกษตร
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
ไหม
เส้นใยโปรตีนจากธรรมชาติ ที่ได้รับการยอมรับจากทั่วโลกว่าเป็นเส้นใยที่งดงามที่สุด
จนได้รับการขนานนามว่าเป็น ราชินีแห่งเส้นใย ไหมเป็นเส้นใยที่มีคุณสมบัติเฉพาะตัวคือ
เป็นเส้นใยขนาดเล็กมีเส้นผ่าศูนย์กลาง 9-11 ไมโครเมตร มีความยาว 1,000-1,500
หลาต่อรัง มีความเหนียว 3-6 กรัม/ดีเนียร์ ดูดความชื้นได้ดี มีความสามารถยืดและคืนตัวได้ปานกลางและมีความเงามันสูง
เนื่องจากมีรูปร่างหน้าตัดเป็นรูปสามเหลี่ยมมุมมน
ผ้าไหมเป็นที่รู้จักและใช้กันอย่างแพร่หลายตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน
ส่วนใหญ่ทอจากด้ายไหมสาวที่มีความยาวต่อเนื่องกัน ด้วยลักษณะเฉพาะของเส้นไหมประกอบกับความเป็นใยยาวต่อเนื่องนี้
ทำให้ผ้าทอจากด้ายไหมสาวมีความมันวาว เรียบ ลื่น สวยงาม แต่อย่างไรก็ตามความงดงามของผ้าไหมสาวอันเกิดจากความมันวาวดังกล่าว
กลับส่งผลทำให้เกิดข้อจำกัดในการใช้งานสำหรับกลุ่มผู้บริโภคบางกลุ่ม เช่น
ผู้ที่มีรูปร่างอ้วน
นอกจากนี้ผ้าไหมสาวยังมีปัญหาเรื่องการทิ้งตัวของผืนผ้า
เนื่องจากมีความโค้งตัวน้อย ทำให้เกิดข้อจำกัดในการออกแบบเสื้อผ้าให้มีความหลากหลายไม่สามารถสนองตอบความต้องการของกลุ่มผู้บริโภคได้
ปัญหาอีกประการของการใช้ผ้าไหมสาว คือดูแลรักษายาก ผู้สวมใส่ต้องระมัดระวังเนื่องจากความลื่นของไหมสาวทำให้ผืนผ้าแยกจากกันได้ง่าย
ด้วยเหตุนี้แนวคิดในการพัฒนาผ้าไทยที่มีจุดเด่นอยู่แล้ว ในด้านความงดงามที่สร้างสรรค์จากภูมิปัญญาไทย
ด้วยลวดลาย สีสันและเทคนิคการทออันเป็นเอกลักษณ์จึงเกิดขึ้นโดยการใช้วัสดุ
ไหมปั่น ทดแทน ไหมสาว เพื่อทำให้ผ้าไทยปราศจากข้อจำกัดดังกล่าวข้างต้น
ด้ายไหมปั่น เกิดจากการตีเกลียวใยไหมสั้นให้เกาะกันเป็นเส้นด้าย
คุณสมบัติต่างๆของการเป็นไหมยังคงอยู่ แต่เกิดการเปลี่ยนแปลงชัดเจนในลักษณะทางกายภาพ
เช่น ความมันวาวลดลง การทิ้งตัวของผ้ามีมากขึ้น ความอ่อนนุ่มมากขึ้นและยังดูแลรักษาได้ง่ายขึ้น
การเปลี่ยนแปลงดังกล่าวทำให้ผ้าไทยที่ทอจากด้ายไหมปั่นสามารถนำไปใช้เพื่อตอบสนองต่อความต้องการของผู้บริโภคได้มากขึ้น
แนวคิดในการพัฒนาดังกล่าวได้ถูกนำไปทดลองให้กลุ่มผู้ผลิตผ้าไทยจากไหมสาวแต่ดั้งเดิม
ทดลองผลิตเป็นผืนผ้าในรูปแบบต่างๆ เช่น ผ้าพื้น ผ้ามัดหมี่ ผ้าหางกระรอกและผ้ายกดอก
จากการทดลองดังกล่าวปรากฏว่า ผู้ทอผ้าไทยไม่มีปัญหาในการผลิตแต่อย่างใด
อีกทั้งผืนผ้าที่ได้ออกมางดงามคล้ายผ้าที่ทอจากใยฝ้ายผสมไหม คือมีความเงามันมากกว่าผ้าฝ้ายแต่ไม่เงามันเกินไป
ในการพัฒนาผ้าไทยจากไหมปั่นยังดำเนินต่อไป โดยการนำผืนผ้าไหมปั่นที่ทดลองผลิตเบื้องต้นมาตัดเย็บเป็นผลิตภัณฑ์ที่มีรูปแบบหลากหลายและใช้งานได้จริง
เช่น กระเป๋าและหมอนแบบต่างๆ เสื้อผ้าสำเร็จรูป เป็นต้น เพื่อให้ผู้บริโภคสามารถเลือกใช้ตามความต้องการอย่างแพร่หลายต่อไป
