ลดต้นทุนอาหารสัตว์น้ำด้วยมันสำปะหลัง
Low Cost Feed from Tapioca
 
อรพินท์ จินตสถาพร
ภาควิชาเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ   คณะประมง
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

โทร. 0-2579-2924

    ในการเลี้ยงสัตว์น้ำนั้น อาหารนับว่าเป็นปัจจัยหนึ่งที่มีผลต่อการประสบความสำเร็จในการเลี้ยงสัตว์น้ำ เนื่องจากเป็นต้นทุนการผลิต 60-70 % ของต้นทุนการผลิตรวม นอกจากนี้ อาหารยังมีผลต่อลักษณะต่าง ๆ ของปลา เช่น การเจริญเติบโต การใช้ประโยชน์อาหาร คุณภาพซาก (ปริมาณเนื้อ และไขมัน) ความแข็งแรง ภูมิต้านทานโรค ตลอดจน สมรรถภาพการสืบพันธุ์ และ คุณภาพลูกปลา ดังนั้น แนวทางหนึ่งในการลดต้นทุนค่าอาหาร คือการนำวัสดุที่หาได้ในท้องถิ่นที่มีผลผลิตในปริมาณมากมาเป็นวัตถุดิบในการผลิตอาหารสัตว์น้ำ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการผลิตสัตว์น้ำ และเพิ่มคุณภาพผลผลิตสัตว์น้ำให้ดีขึ้น

ความเหมาะสมการใช้มันสำปะหลังเป็นวัตถุดิบในอาหารสัตว์น้ำ
    มันสำปะหลังเป็นวัตถุดิบประเภทแป้งซึ่งเป็นแหล่งคาร์โบไฮเดรตที่ให้พลังงานได้ดี เนื่องจากเป็นแป้งอ่อน ย่อยงาย ไม่มีสารพิษ เนื่องจากกรดไฮโดรไซยานิคในมันสำปะหลัง เมื่อถูกความร้อนจากการตากมันเส้นและความร้อนจากขบวนการผลิตอาหาร จะสลายไปจนมีระดับต่ำกว่า 30 พีพีเอ็ม ไม่เป็นอันตรายต่อปลา นอกจากนี้ เชื้อราที่ขึ้นบนมันสำปะหลังไม่มีการสร้างสารพิษจาก เชื้อรา หรือมี แต่อยู่ในระดับต่ำมากจนไม่เป็นอันตราย มันสำปะหลังมีราคาถูก จึงสามารถนำมาใช้เป็นวัตถุดิบทดแทนปลายข้าวที่มีราคาแพง และทดแทนข้าวโพดซึ่งมักมีปัญหาสารพิษจากเชื้อราได้ดี มันสำปะหลังที่ใช้ในอาหารสัตว์น้ำนั้น ใช้ได้ทั้งในรูปหัวมันสด มันเส้นบด และแป้งมันสำปะหลัง

คุณค่าทางอาหารมันสำปะหลัง

ความชื้น ไม่เกิน 13 % โปรตีน ไม่น้อยกว่า 2 %
เยื่อใย ไม่เกิน 4 % เถ้าและดินทราย ไม่เกิน 2 %
แป้ง (NFE) ประมาณ 75-80 %


    มันเส้นที่ใช้ควรบดละเอียดด้วยตระแกรง 2 หุน ( 6 มม.) หรือเล็กกว่า และ การบดมันสำปะหลังจะมีฝุ่นมาก ควรมีระบบเก็บฝุ่น นอกจากนี้ มันเส้นควรเก็บไว้ที่ความชื้นไม่เกิน 13 % และหากเก็บเป็นชิ้นจะมีมอดกินได้ง่ายมาก ควรบดละเอียด แล้วเก็บในกระสอบจะเก็บได้นาน ไม่เกิดมอด

ระดับการใช้มันสำปะหลังในสูตรอาหารสัตว์น้ำ
    ระดับการใช้มันสำปะหลังผันแปรระหว่าง 25-35 % ในสูตรอาหารขึ้นอยู่กับระดับโปรตีนในสูตรอาหารแต่ละระยะ

การผลิตอาหารสัตว์น้ำจากมันสำปะหลัง
   มันสดต้มสุก หรือมันเส้นบด ผสมกับวัตถุดิบต่างๆตามสูตรอาหาร อัดเป็นเม็ดด้วยเครื่องบดเนื้อ หรือ เครื่องอัดเม็ดทางอุตสาหกรรม