โรคใบจุดนูนมีสาเหตุจากเชื้อแบคทีเรีย Xanthomonas campestris pv. glycines ส่งผลกระทบต่อผลผลิตถั่วเหลืองทั้งทางด้านคุณภาพและปริมาณ การป้องกันและการควบคุมโรคที่เกษตรกรนิยมคือการใช้สารเคมี แต่การใช้สารเคมีในปริมาณมากเกินความจำเป็นส่งผลให้เชื้อโรคดื้อสารและเป็นมลพิษต่อระบบนิเวศการเกษตร การควบคุมโรคใบจุดนูนโดยชีววิธีจึงเป็นแนวทางหนึ่งที่จะช่วยลดปัญหาดังกล่าว การวิจัยนี้จึงมีเป้าหมายเพื่อคัดเลือกเชื้อปฏิปักษ์ที่มีแนวโน้มในการยับยั้งโรคใบจุดนูนถั่วเหลืองเพื่อนำไปพัฒนาใช้ควบคุมโรคทดแทนการใช้สารเคมี
    ผลจากการวิจัยพบว่าเชื้อแบคทีเรียปฏิปักษ์ 3 สายพันธ์ คือ KPS44 KPS46 และSW01/4 มีศักยภาพสูงในการยับยั้งเชื้อสาเหตุโรคใบจุดนูนได้ดี เชื้อสายพันธุ์ KPS44 สามารถผลิตสารยับยั้งเชื้อโรคเป้าหมายได้ดีที่สุด รองลงมาคือ KPS46 และ SW01/4 ตามลำดับ จากการทดสอบด้วยวิธี paper disc diffusion method

    เมื่อนำเชื้อปฏิปักษ์ไปทดสอบประสิทธิภาพในการควบคุมโรคในสภาพเรือนทดลองและในสภาพไร่ พบว่าสามารถลดความรุนแรงของโรคใบจุดนูนได้อย่างมีประสิทธิภาพ เชื้อสายพันธุ์ SW01/4 และ KPS44 มีประสิทธิภาพในการควบคุมโรคได้ดีอย่างแตกต่างทางสถิติกับการใช้สารคอปเปอร์ไฮดรอกไซด์และสเตร็ปโตมัยซิน ในขณะที่สายพันธุ์ KPS46 มีประสิทธิภาพทัดเทียมกับการใช้สารเคมี นอกจากนี้ผลผลิตถั่วเหลืองจากแปลงที่ควบคุมโรคด้วยสายพันธุ์ SW01/4 มีแนวโน้มเพิ่มสูง แสดงให้เห็นว่าเชื้อปฎิปักษ์ดังกล่าวมีศักยภาพสูงที่น่าจะนำมาพัฒนารูปแบบเป็นเชื้อปฏิปักษ์ในการควบคุมโรคใบจุดนูนทดแทนการใช้สารเคมีเพราะมีประสิทธิภาพสูงในการควบคุมโรคและยังมีแนวโน้มในการเพิ่มผลผลิตของถั่วเหลืองได้อีกด้วย ทั้งนี้การจำแนกชนิดของเชื้อปฏิปักษ์ดังกล่าวพบว่าเชื้อสายพันธุ์ KPS44 และ KPS46 มีคุณสมบัติตรงกับเชื้อแบคทีเรีย Bacillus firmus ส่วนสายพันธุ์ SW01/4 มีลักษณะใกล้เคียงกับเชื้อ Lactobacillus sp. ซึ่งจะได้ทำการตรวจสอบเพื่อยืนยันในขั้นต่อไป อย่างไรก็ตามเชื้อปฏิปักษ์ทั้งสองชนิดนี้ ยังไม่มีรายงานในการนำมาใช้เป็น biocontrol agent มาก่อน จึงถือได้ว่าเป็นรายงานแรกที่พบเชื้อแบคทีเรียปฏิปักษ์สายพันธุ์ใหม่ที่มีประสิทธิภาพสูงทัดเทียมสารเคมีในการควบคุมโรคถั่วเหลือง

    การใช้เชื้อปฏิปักษ์ควบคุมโรคบริเวณพื้นผิวของพืชนั้น ต้องคำนึงถึงการมีชีวิตรอดภายใต้สภาพแวดล้อมที่ผันแปร การใช้แหล่งอาหาร และการเพิ่มปริมาณบนพืชอาศัย การปรับรูปแบบผลิตภัณฑ์ชีวภาพให้เหมาะสมต่อการนำไปใช้จึงเป็นสิ่งจำเป็นเพราะจะเป็นตัวแปรสำคัญต่อการควบคุมโรคเป้าหมายโดยชีววิธีให้ประสบความสำเร็จและมีประสิทธิภาพ การวิจัยนี้จึงได้ทำการศึกษาและพัฒนาสูตรสำเร็จ(formulate) ของเชื้อปฏิปักษ์ในรูปแบบต่าง ๆ เพื่อให้สะดวกต่อการใช้ของเกษตรกร และมีประสิทธิภาพสูงเพื่อใช้ทดแทนสารเคมี ได้แก่การศึกษาสภาวะที่เหมาะสมของเชื้อปฏิปักษ์ต่อการผลิตสารยับยั้ง เพื่อนำสารดังกล่าวมาปรับใช้เป็นสารชีวภัณฑ์ในรูปของสารกรอง (crude extract) สำหรับควบคุมโรค ซึ่งผลการวิจัยพบว่าสารกรองเชื้อปฏิปักษ์สายพันธุ์ KPS44 และ KPS46 ที่ความเข้มข้น 100 และ 80% มีประสิทธิภาพสูงในการยับยั้งเชื้อสาเหตุโรคได้ดีในสภาพห้องปฏิบิตการ และประสิทธิภาพของสารกรองยังคงมีคุณภาพในการยับยั้งสูงนาน 90 วัน เมื่อเก็บรักษาในสภาพอุณหภูมิห้อง (30 ^oC) นอกจากนี้จากการทดสอบในสภาพเรือนทดลองพบว่าสารกรองเชื้อปฏิปักษ์ทั้ง 2 สายพันธุ์ที่ความเข้มข้น 100% สามารถลดความรุนแรงของโรคเป้าหมายได้ไม่แตกต่างทางสถิติกับการควบคุมด้วยสารเคมีสามารถลดความรุนแรงของโรคได้ดี

    การวิจัยในครั้งนี้แสดงให้เห็นถึงแนวโน้มในการนำเชื้อปฏิปักษ์ที่แยกได้มาใช้ควบคุมโรคใบจุดนูนของถั่วเหลืองในแปลงปลูกได้อย่างมีประสิทธิภาพทั้งในลักษณะของเซลล์แขวนลอย และสารชีวภัณฑ์ ทดแทนการใช้สารเคมีที่ส่งผลกระทบต่อสภาพแวดล้อม ซึ่งจะได้มีการศึกษาและพัฒนาเป็นสูตรสำเร็จเพื่อส่งเสริมให้เกษตรกรใช้อย่างสะดวกทดแทนการใช้สารเคมีต่อไป