การใช้ดักแด้ไหมในอาหารปลาสลิด

 
อรพินท์ จินตสถาพร
ศูนย์พัฒนาเทคโนโลยีอาหารสัตว์น้ำ คณะประมง
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

โทร. 0-2561-3031

       ปลาสลิดเป็นปลาปลาน้ำจืดที่สำคัญชนิดหนึ่งของประเทศไทย ซึ่งเป็นที่นิยมบริโภคในรูปปลาเค็มตากแห้ง จึงไม่มีปัญหาผลผลิตล้นตลาด การเลี้ยงปลาสลิดในปัจจุบันยังใช้ระบบการเลี้ยงในแปลงนาขนาดใหญ่ 10-50 ไร่ ซึ่งให้ผลผลิต 200-500 กิโลกรัมต่อไร่ ปัจจุบันเกษตรกรสามารถผลิตลูกพันธุ์ปลาสลิดได้ในเชิงการค้า ทำให้การเลี้ยงปลาสลิดแพร่หลายมากขึ้น

              อาหารที่ใช้เลี้ยงปลาสลิดนั้น เกษตรกรนิยมใช้การตัดหญ้าหมักในแปลงนาเพื่อสร้างอาหารธรรมชาติ ร่วมกับการเสริมอาหารเม็ด
ซึ่งปลาสลิดเป็นปลาที่ยอมรับอาหารได้ง่าย จึงกินทั้งอาหารเม็ดชนิดจมน้ำ และอาหารเม็ดชนิดลอยน้ำ ซึ่งในการผลิตอาหารเม็ดชนิดจมน้ำ จะมีต้นทุนค่าอาหารต่ำกว่าอาหารเม็ดชนิดลอยน้ำ อีกทั้งเกษตรกรยังสามารถผลิตได้เองในฟาร์ม โดยใช้วัสดุที่มีในท้องถิ่น ทำให้ต้นทุนการผลิตสัตว์น้ำต่ำลง

ดักแด้ไหมเป็นของเหลือทิ้งจากอุตสาหกรรมสาวเส้นไหม ที่มีคุณค่าทางโภชนะสูง สามารถนำมาใช้ในอาหารสัตว์น้ำ ทั้งในระยะเติบโต และระยะพ่อแม่พันธุ์

              ในระยะเติบโต เกษตรกรสามารถให้ดักแด้ไหมโปรยเป็นอาหารเสริมร่วมกับการตัดหญ้าหมักในน้ำ และให้อาหารเม็ดผสมสำเร็จในระยะสุดท้ายของการเติบโต ส่วนระยะพ่อแม่พันธุ์ เกษตรสามารถใช้ดักแด้ไหมผลิตอาหารเม็ดผสมสำเร็จ เพื่อเพิ่มความสมบรูณ์พันธุ์ให้แก่แม่ปลา เนื่องจากในดักแด้ไหมมีกรดอะมิโนจำเป็นถึง 28 % ของน้ำหนักดักแด้ไหม และมีกรดไขมันจำเป็นชนิดไม่อิ่มตัวอยู่มากถึง 56%ของไขมันทั้งหมด

<---บ่อแกร่วใช้เลี้ยงพ่อแม่พันธุ์ปลา
เมื่อเริ่มต้นฤดูการเลี้ยง เกษตรกรจะปล่อยปลาจากบ่อแกร่ว(บ่อพักพ่อแม่พันธุ์ปลา) ออกไปตามร่องน้ำเพื่อผสมพันธุ์วางไข่ตามชายน้ำ

   

  

 

     

การจัดการด้านอาหารปลาสลิด

  • ระยะ 0-1 เดือนหลังฟักเป็นตัว ให้รำละเอียดโปรยให้กินตามชายบ่อ
    หรือ ใช้หัวอาหารเป็ดหมักกับรำในอัตรา 1:3 แช่น้ำพอท่วม 1 คืน
    เติมน้ำ 20 ลิตร แล้วพ่นให้ลูกปลากินทุกวันจนครบ 1 เดือน
  • ทุกสัปดาห์ให้สาดน้ำมันปลา 1-2 ลิตร/ไร่
  • ถ้ามีแมลงน้ำมากให้สาดน้ำมันดีเซล 1-2 ลิตร/ไร่
  • ควรมีการสร้างอาหารธรรมชาติโดยการหมักหญ้าและพืชน้ำต่างๆ

 

  • ชนิดของหญ้าที่นิยม เป็นหญ้าแห้ว หญ้าทรงกระเทียม หญ้าแพรกน้ำเค็ม
  • ตัดเป็นแนวกว้าง 1-2 ตามขนาดบ่อ สลับแถวที่ไม่ตัดกว้าง 3-4 เมตร
  • ควรตัดหญ้าสลับกันเช่นนี้ทุก 1-2 เดือน ตามอัตราการเอยสลายของหญ้าในบ่อ
  • ควรตรวจสอบคุณภาพน้ำเป็นครั้งคราว เพื่อป้องกันสภาพน้ำเป็นกรดจากการย่อยสลายของหญ้า และการสะสมแอมโมเนีย และไฮโดรเจนซัลไฟด์
  • 1-2 เดือนสุดท้ายก่อนจับขาย ควรเสริมอาหารผสมสำเร็จที่มีโปรตีนและพลังงานสูง โดยมีโปรตีนประมาณ 25-30 % และมีไขมัน 7-8%

อาหาพ่อแม่พันธุ์ ควรใช้อาหารผสมสำเร็จที่มีโปรตีนและไขมันสูง โดยมีโปรตีนประมาณ 25-30 % และมีไขมัน 7-8%
ซึ่งเป็นไขมันประเภทไม่อิ่มตัวเป็นส่วนใหญ่
ซึ่งดักแด้ไหมมีกรดไขมันในกลุ่มนี้สูง
จึงสามารถใช้ในอาหารแม่พันธุ์ปลาสลิดได้ดี